topmenu
მთავარი
ეპარქიები
ეკლესია-მონასტრები
ციხე-ქალაქები
უძველესი საქართველო
ექსპონატები
მითები და ლეგენდები
საქართველოს მეფეები
მემატიანე
ტრადიციები და სიმბოლიკა
ქართველები
ენა და დამწერლობა
პროზა და პოეზია
სიმღერები, საგალობლები
სიახლეები, აღმოჩენები
საინტერესო სტატიები
ბმულები, ბიბლიოგრაფია
ქართული იარაღი
რუკები და მარშრუტები
ბუნება
ფორუმი
ჩვენს შესახებ
rukebi
ეკლესია - მონასტრები
ეკლესია - მონასტრები
ეკლესია - მონასტრები
ეკლესია - მონასტრები

 

კუმურდო - მის შესახებ სტატიები

< უკან დაბრუნება

კუმურდო (ახალქალაქის რ-ნი), ბიბლიოგრაფია:

1. ბერიძე ვ. კუმურდო. - თბ., 1959.  - ბუკლეტში მოცემულია კუმურდოს ტაძრის ხუროთმოძღვრული დახასიათება, ცნობები ქტიტორისა და აგების თარიღის შესახებ.

2. ბერიძე ვ. კუმურდოს ტაძარს ათასი წელი შეუსრულდა //ძეგლის მეგობარი. - 1964. - N2. -გვ.25-27. - აღწერილია ახალქალაქის მახლობლად მდებარე კუმურდოს ტაძარი. ტაძრის ამგებად (ლეონ აფხაზთა მეფის დროს), იოანე ეპისკოპოსის დავალებით, მოხსენიებულია ხუროთმოძღვარი საკოცარი.

3. კუმურდო //ბერიძე ვ. ძველი ქართული ხუროთმოძღვრება. - თბ., 1974. - გვ.49-50. - გვ.129-130. - ტაძრის სამშენებლო და რელიეფური წარწერების მიმოხილვა. ტექსტს ახლავს ნ.სევეროვის მიერ შესრულებული ტაძრის ნახატი და გეგმა.

4. ქანდაურაშვილი ა. კუმურდოს ტაძარი // საქართველოს ბუნება. - 1974. - N4. - გვ.20. - მოკლე ცნობები ტაძრის აგების, თარიღის, ამგების, მოხატულობისა და წარწერების შესახებ.

5. ხარაძე კ. ჯავახეთის ხუროთმოძღვრული და ბუნების ძეგლები. - თბ., 2003. - გვ.20-22. - ძეგლის ისტორია, ამგებთა ვინაობა, ვრცელი ხუროთმოძღვრული დახასიათება, არქიტექტურული მორთულობა და წარწერების ანალიზი.

6. ალხაზიშვილი ი. ვარძია მიძინების ღვთისმშობლის დღესასწაული // დროება. - 1877 (6 სექტ.). - N137. - გვ.2-3; N139. - გვ.2-3. - ცნობები კუმურდოს ტაძრის შესახებ.

7. ალელიშვილი ნ. კუმურდო //კოჟორიძე დ. ალელიშვილი ნ. მესხეთ-ჯავახეთი ძველად და ახლა. - თბ., 1963. - გვ.27-29. - მოკლე ცნობები კუმურდოს პერიოდის საქართველოს ისტორიულ-კულტურულ გარემოს, ტაძრის მშენებლობისა და არქიტექტურის შესახებ.

8. ბერძენიშვილი ნ. საქართველოს ისტორიის საკითხები I. - თბ., 1964. - გვ.131-137. - ტაძრის მოკლე ხუროთმოძღვრული დახასიათება და წარწერების ანალიზი.

9. ამირანაშვილი შ. ქართული ხელოვნების ისტორია. - თბ., 1971. - გვ.238-239. - ტაძრის ხუროთმოძღვრებისა და ორნამენტული შემკულობის აღწერილობა.

11. ბორჯომიდან ვარძიამდე //გაბაშვილი ც. ვარძია. გზამკვლევი. - თბ., 1945. - გვ.29-31. - ცენტრალურ-გუმბათიანი, X საუკუნით დათარიღებული კუმურდოს ტაძრის მოკლე ხუროთმოძღვრული დახასიათება, აგების თარიღის განსაზღვრა ტაძრის წარწერის მიხედვით. აღნიშნულია მდიდარი დეკორატიული შემკულობის თაობაზე. ტექსტს დართული აქვს ძეგლის ფოტო.

12. [გვარამაძე ივანე] ვინმე მესხი. ჯავახეთიდამ არხეოლოგიური შენიშვნები // დროება. - 1882 (20 ივლ.). - N150. - გვ.2-3; (22 ივლ.). - N151. - გვ.2-3. - კუმურდოს ეკლესიის მოკლე დახასიათება.

13. [გვარამაძე ი.] ვინმე მესხი ახალი შენიშვნანი // დროება. - 1880 (17 სექტ.). - N196. - გვ.1-3. - მოკლე ცნობა კუმურდოს ტაძრის შესახებ.

14. დავრიშაშვილი ი. ქართული ხუროთმოძღვრება // გუშაგი. - 1989. - N18. - გვ.68. - X საუკუნეში აგებული კუმურდოს ტაძრის, ფასადებისა და სარკმლების მორთულობის აღწერილობა.

15. ახალციხე-ვარძია //ზაქარაია პ. თბილისი.ბორჯომი. ვარძია. - თბ., 1977. - გვ.58-59. - კუმურდოს ტაძრის მოკლე მხატვრულ-ხუროთმოძღვრული დახასიათება.მოხსენიებულია ეპისკოპოსი იოანე (X ს.), საკოცარი.

16. [მირიანაშვილი ესტატე] შილდელი ე. // ივერია. - 1895 (18 მაისი). - N103. - გვ.1-2. - კუმურდოს ტაძრის წარწერების შესახებ.

17.  კუმურდო //ძველი ქართული ხუროთმოძღვრება (დამხმარე სახელმძღვანელო). - თბ., 1987. - გვ.39-40. - ტაძრის გეგმა, არქიტექტურა და მხატვრული გაფორმება, რელიეფური გამოსახულებები, შემორჩენილი წარწერების ანალიზი.

18. კუმურდო //ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია. ტ.VI. - თბ., 1983. - გვ.71. - ტაძრის ხუროთმოძღვრების, შიდა სივრცისა და ჩუქურთმების შესახებ.

19. როსტომაშვილი ი. სოფელი კუმურდო და მისი დიდებული ნაშთი // მოგზაური. - 1901. - N2. - გვ.101-114. - მოკლე ისტორია, ტაძრის წარწერების განხილვა.

20. სხირტლაძე ზ. ღრმთისმშობლის მიძინების კომპოზიცია კუმურდოს ეკლესიაში //მეცნიერებათა აკადემიის მაცნე... ისტორიის სერია. - 1992. - N2. - გვ.143-159. - რეზ. რუს. და ინგლ. ენებზე.(გვ.159). - ტაძრის სამხრეთ-აღმოსავლეთ აფსიდის ღვთისმშობლის მიძინების კომპოზიციის თავისებურებები.

21. სილოგავა ვ. კუმურდო. ბუკლეტი. ახალციხე. - 1957. - კუმურდოს ტაძრის ორგინალური არქიტექტურისა და დეკორატიული გაფორმების შესახებ.

22. სილოგავა ვ. სამხრეთ საქართველოს წარწერების შესწავლა ხელნაწერთა ინსტიტუტის ეპიგრაფიკული ექსპედიციის მიერ // მრავალთავი. X. - 1983. - 1980 წელს კუმურდოს ტაძარში ჩატარებული გაწმენდითი სამუშაოების დროს აღმოჩენილი სამი წარწერიანი ფილის განხილვა.

23. კუმურდოს საყდარი //ქართული წარწერების კორპუსი. I.: აღმოსავლეთ და სამხრეთ საქართველო (X-XII.). - 1980. - გვ.262-267. - გაანალიზებულია კუმურდოს ტაძრის კედლებზე შემორჩენილი X საუკუნის წარწერები, მათი შესრულების თარიღი. მოცემულია საილუსტრაციო მასალა (ტაბ.102-104).

24. ციციშვილი ირ. ქართული არქიტექტურის ისტორია. - თბ., 1955. - გვ.58-59. - X საუკუნის საეპისკოპოსო ტაძრის ხუროთმოძღვრება, მხატვრული გაფორმება. ძეგლის ამგებად მოხსენიებულია საკოცარი. ტექსტს ახლავს საილუსტრაციო მასალა (ტაბ.XX/1,2).

25. განვითარებული ფეოდალიზმი: კუმურდოს ტაძარი //ციციშვილი ირ. ქართული ხელოვნების ისტორია. - თბ., 1995. - გვ.83. - ხუროთმოძღვარ საკოცარის მიერ აგებული კუმურდოს ტაძრის მოკლე აღწერილობა. ტექსტს ასხლავს ტაძრის ნანგრევების ფოტო.

26. ცისკარიშვილი ვ. ჯავახეთის ეპოგრაფიკა, როგორც საისტორიო წყარო. - თბ., 1959. - გვ.10-25. - კუმურდოს კათედრალური ტაძრის კედლებზე შემორჩენილი ასომთავრული წარწერის ანალიზი. მოხსენიებულნი არიან: მ. ბროსე, ექვ.თაყაიშვილი, ი. როსტომაშვილი.

27. კუმურდო //საქართველოს სულიერი საგანძური. წ.I. - თბ., 2005. - გვ.134-135. - X საუკუნეში აგებული კუმურდოს საეპისკოპოო ტაძრის მსენებლობი ეტაპები, ხუროთმოძღვრული დახასიათება, რელიეფური გამოსახულებების აღწერილობა. ტექსტი ქართ. და ინგლ. ენებზე. დართულია ტაძრის საერთო ხედის ფოტო.

28. ბერიძე ვ. ადრეფეოდალური ხანის ქართული ხელოვნება //საქართველოს ისტორიის ნარკვევები. ტ.II. - თბ., 1979. - გვ.638-640. - 964 წელს ხუროთმოძღვარ საკოცარის მიერ აგებული კუმურდოს ტაძრის ზოგადი დახასიათება.

29. კუმურდოს ტაძარი // ჟღერს ქვის  ჰარმონია ნაკვეთი მესამე, ტ. 14., გამ. "ციცინათელა", თბილისი 2007 წ., გვ.154-156.