|
< უკან დაბრუნება
ფოტოს წყარო: http://tao-klarjeti.ge/img_site/arkivi/arkivi.html
ოპიზა (თურქეთი), ბიბლიოგრაფია:
1. ოპიზა //ბერიძე ვ. ძველი ქართული ხუროთმოძღვრება. - თბ., 1974. - გვ.44; გვ.124-127. - მრავალაფსიდიანი სავანის - იოანე ნათლისმცემლის სახ. ოპიზის ტაძრის - მოკლე ხუროთმოძღვრული დახასიათება, ექვ.თაყაიშვილის ცნობა ოპიზის ტაძრისა და ქტიტორთა ვონაობის შესახებ. მოხსენიებულნი არიან: ბექა და ბეშქენ ოპიზარები, ექვ.თაყაიშვილი, არქიტექტორი ა.პავლინოვი, გ.ყაზბეგი, ნ.მარი, ნ. და ჟ. ტიერები, დ.ბაქარაძე, ვ.ჯობაძე. აღნიშნულია ეკლესიის ზომები. ტექსტს დართული აქვს ოპიზის მონასტრის ეკლესიის გეგმა ა.პავლივანოვის ანაზომის მიხედვით, 1904 და 2004 წლებში გაფსაღებული ფოტოები, ეკლესიის ჩრდ. კედლის ნანგრევები, სატრაპეზოს ფოტოები.
2. ოპიზის სიგელი // სურგულაძე ი. ნარკვევები საქართველოს სახელმწიფოსა და სამართლის ისტორიიდან. - თბ., 1963. - გვ. 7 - 30. - განხილულია ოპიზის სიგელი, რომელშიაც ოპიზისა და მიძნაძორის მონასტრების სამამულო დავა და მისი სასამართლო პროცესია აღწერილი.
3. მურიე ჟან ბათუმი და ჭოროხის აუზი.-ბათუმი. - 1962. - გვ.43 - 44. - ოპიზის მონასტრის ნანგრევების აღწერილობა.
4. ბაირამი ფაჰრიე ტაო-კლარჯეთის ქართული მონასტრები //ორიენტალისტი. II. - 2003 - 2004. - გვ.19-29. - ტექსტი ქართული და რუსულ ენებზე. - ოპიზის მონასტრის მოკლე აღწერილობა.
5. გუგნავა ალ. მოგზაურობა ისტორიულ სამხრეთ საქართველოში. - თბ., 1996. - გვ.13-14. - მოკლე ცნობები ოპიზის მონასტრის თანამედროვე მდგომარეობის შესახებ.ტექსტს დართული აქვს ძეგლის ფოტო.
6. ბაგრატიონი გ. მოგზაურობა თურქეთში //ძეგლის მეგობარი. - 1996. - N1 / 92. - გვ.38. - 1950 წელს ოპიზის ტაძრის აფეთქების მიზეზის შესახებ.
7. წმ.გრიგოლ ხანძთელი და საქართველოს "სინაი" ანუ თორმეტი სავანე ოპიზა // გივიაშვილი ი. კოპლატაძე ი. ტაო-კლარჯეთი. - თბ., 2004. - გვ.66-68. - ტაძრის დაარსების ისტორია, ხუროთმოძღვრული და მხატვრული ფორმების ანალიზი.
8. ინგოროყვა პ. გიორგი მერჩულე. - თბ., 1954. - გვ.340-343.- ოპიზის შესახებ არსებული ისტორიული წყაროების მიმოხილვა, ისტორია, ხუროთმოძღვრება.
9. ოპიზა //ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია. ტ.VII. - თბ., 1984. - გვ.544. - XIII საუკუნის ძეგლის - ოპიზის ისტორია, ხუროთმოძღვრული და მხატვრული დახასიათება.
10. ოპიზის მონასტერი //ქართული წარწერების კორპუსი. I.: აღმოსავლეთ და სამხრეთ საქართველო (V - X სს.). - თბ., 1980. - გვ. 285 - 287. - ოპიზის მონასტერში შემორჩენილი X საუკუნის წარწერების - რელიეფების ქტიტორული წარწერა აშოტისა და დავითისა და საამშენებლო წარწერა აშოტისა -მიმოხილვა. მოცემულია საილუსტრაციო მასალა (ტაბ.109).
11. ყაზბეგი გ. სამი თვე თურქეთის საქართველოში. - ბათუმი. - 1995. - გვ.100-103. - ცნობები ოპიზის მონასტრის ისტორიიდან, ტაძრის დაწვრილებითი აღწერილობა.
12. ჯანაშვილი მ.მესხეთი. - თბ., 1915. - გვ.18. - მოკლე ცნობები VI საუკუნის პირველ ნახევარში აგებულ ოპიზის მონასტერზე.
13. ხოშტარია დ. ოპიზის მონასტრის დაარსების თარიღისათვის //ძეგლის მეგობარი. - 1999. - N2 (105). - გვ.31-33. - რეზ. ინგლისურ ენაზე. - ისტორიულ წერილობითი ძეგლში -"ცხოვრება ვახტანგ მეფისა"-დაცული ცნობები და მონასტრის დათარიღების საკითხი.
14. მაკალათია ს. მესხეთ-ჯავახეთი. - თბ., 1938. - გვ.21. - მოკლე ცნობები ოპიზის მონასტრის შესახებ.
15. ტაო-კლარჯეთი (გრიგოლ ხანძთელის სხოვრების მიხედვით //გაფრინდაშვილი ქ. ქართული სულიერების სათავეებთან. - თბ., 2005. - გვ.73-150. - ოპიზის მოკლე დახასიათება.
16. ციციშვილი ი. ქართული ხელოვნების ისტორია. - თბ., 1955. - გვ.73. - ძეგლის მოკლე დახასიათება.
17. სხირტლაძე ზ. ახალი მასალები საქართველოს სამხრეთი პროვინციების მოხატულობათა შესახებ //საბჭოთა ხელოვნება.-1986.-N3.-გვ.125-135. - ოპიზის ტაძრის კედლის მხატვრობის ფრაგმენტების მიმოხილვა.
18. ციციშვილი ი. ქართული ხელოვნების ისტორია. - თბ., 1995. - გვ.108-109. - ოპიზის (IX-XII სს.)სატრაპეზოების აღწერილობა.
19. ტაო-კლარჯეთის ძეგლების ფოტოთეკა //ეროვნული კულტურული მემკვიდრეობის პროგრამა. - საანგარიშო კრებული. - 1998. - გვ.113-114. ტექსტი ქართულ და ინგლისურ ენებზე. - ძეგლის არქიტექტურული დახასიათება, წარწერების მიმოხილვა.
20. ალადაშვილი ნ. ტაო-კლარჯეთის ხუროთმოძღვრულ ძეგლთა ფიგურული სკულპტურა / - საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის ქართული ხელოვნების ისტორიის ინსტიტუტის XXII სამეცნიერო სესია 1967 წ. 22-23 ივნისი . - თბ., 1967. - გვ.8.
21. ალექსიძე ნ. ხოშტარია დ. ახალი ცნობები ტაო-კლარჯეთის სიძველეთა შესახებ //ლიტერატურა და ხელოვნება. - 1991. - N1. - გვ.117-161. - 1990 წელს ტაო-კლარჯეთში მოწყობილი ექსპედიციის შედეგები.
22. ამირანაშვილი შ. ქართული ხელოვნების ისტორია. - თბ., 1981. - გვ.170-174. - ძეგლის მოკლე აღწერილობა.
23. ხოშტარია დ. შავშეთ-კლარჯეთის ეკლესიები //ლიტერატურა და ხელოვნება. - 1998. - N2. - გვ.53-80. - ოპიზის (თურქეთი) გუმბათოვანი ტაძრის დეტალური აღწერილობა.
24. ოპიზის მონასტერი //ჯობაძე ვ. ადრეული შუა საუკუნეების ქართული მონასტრები ისტორიულ ტაოში, კლარჯეთსა და შავშეთში. - თბ., 2007. - გვ. 23 - 33. - მონასტრის მდებარეობა, მთავარი ეკლესიის არქიტექტურა და წერილობითი წყაროები მისი დააარსებისა და აგების თარიღის შესახებ. ქტიტორთა რელიეფებისა და აგების თარიღის აღწერილობა, მონასტრის ისტორიულ-კულტურული მნიშვნელობა. მოხსენიებულნი არიან: გ.ყაზბეგი, ნ.და მ.ტიერები. ტექსტს ერთვის ტაძრის გეგმა (სურ.43) და ტაბულები (1-15).
25. ასლანიშვილი-ბავრელი ს. წერილები "ოსმალოს საქართველოზე".-თბ.,2008.-გვ.204. - მოკლე ცნობა ოპიზის ტაძრის შესახებ.
26. ხოშტარია დ. კლარჯეთის IX - XI საუკუნეთა სამონასტრო ხუროთმოძღვრება // სვეტიცხოვლობისადმი მიძღვნილი პირველი სამეცნიერო კონფერენცია 11-13 ოქტომბერი, 1995: საქართველოს ეკლესიის, ქართული სასულიერო მწერლობის და ქრისტიანული ხელოვნების ისტორიის საკითხები. - თბ., 1998. - გვ.436-452. რეზ. ინგლ. ენაზე. - ოპიზის იოანე ნათლისმცემლის სახ. ძლიერ დაზიანებული ეკლესიისა და სამრეკლოს მოკლე ხუროთმოძღვრული აღწერილობა. მოხსენიებულნი არაინ: გ. ყაზბეგი, დ. ბაქრაძე, ა. პავლივანოვი, ნ. და მ. ტიერები, ვ. ჯობაძე, ნ. და გ. ბაგრატიონები (1994-1995 წწ.-ის ექსპედიციების ხელმძღვანელები).
27. ოპიზა - "უპირველესი ათორმეტთა უდაბნოთა" //ხოშტარია დ. კლარჯეთის ეკლესიები და მონასტრები. - თბ., 2009. - გვ. 80-92. - ნახევრადთავისუფალი ჯვრის ტიპის ეკლესიის - ძლიერ დაზიანებული ოპიზის ტაძრის დეტალური აღწერილობა (დღემდე შემორჩენილი ეკლესიის ნანგრევები გუარამ მამფლის ეკლესიაა, ხოლო რა მოუვიდა აშოტ დიდისეულ ეკლესიას, ძნელად დასადგენია), მოკლე ისტორია, ისტორიული და სამეცნიერო წყაროები ოპიზის მშენებლობის, მხატვრობისა და წარწერათა შესახებ; ძეგლის რელიეფის დათარიღება სტილისტური ნიშნების მიხედვით. მოხსენიებულნი არიან: ანტონ კათალიკოსი, ბეშქენ და ბექს ოპიზრები, "მიქაელ გალატოზი ოპიზარი", გ. ყაზბეგი, ნ.ჟ.-მ ტიერები, ა. პავლივანოვი, ნ. მარი, დ. ერმაკოვი. მოცემულია ოპიზის ეკლესიის გეგმა.
|
