|
<უკან დაბრუნება
ბეთანიის მონასტერი, ბიბლიოგრაფია:
1. ბეთანია //ამირანაშვილი შ. ქართული ხელოვნების ისტორია. - თბ., 1971. - გვ.267-270. - ბეთანიის ტაძრის კედლის მხატვრობის სტილისტურ-იკონოგრაფიული ანალიზი.
2. გოგიბერიძე ვ. ბეთანია // საქართველოს ბუნება.- 1973.- N10.- გვ.16. - ცნობები XII საუკუნის დასასრულს თამარ მეფის დაკვეთით აგებული მონასტრის შესახებ.
3. გოგიბერიძე ვ. მივხედოთ ბეთანიას //ლიტერატურული საქართველო. - 1970. - 11 სექტემბერი. - ძეგლის დაცვის შესახებ.
4. ზაქარაია პ. ბეთანია (XIII საუკუნის დასაწყისი). - თბ., 1959. 1 ფ. - XII-XIII საუკუნეების გუმბათოვანი ტაძრისა და ფრესკული მხატვრობის აღწერა.
5. სანიკიძე თ. ბეთანია // ფრესკა.- 1974.- N6.- გვ.44-46. - ძეგლის ხუროთმოძღვრული, ფრესკული მოხატულობისა და რელიეფური ორნამენტების აღწერილობა.
6. ჯანგიძე მ. ბეთანია //თბილისი. - 1973. - 18 იანვარი. - მდ.ვერეს ხეობაში, XII საუკუნეში აგებული ძეგლის წარწერები, არქიტექტურული და მხატვრული დახასიათება.
7. ჯანაშვილი ე. კეჩხუაშვილი ი. კანონზომიერების პრინციპები ბეთანიის მცირე ტაძრის არქიტექტურაში //თბილისის უმაღლესი სასწავლებლების სტუდენტთა III სამეცნიერო კონფერენციის შრომები. - 1950. - წიგნ. IV. - გვ.50-58. - ბეთანიის ერთნავიანი სწორკუთხა, მარტივი გეგმის მქონე, მცირე ეკლესიის აღწერილობა.
8. გოგიაშვილი თ. ცნობარი ძეგლთა შესწავლისათვის //ქართული ენა და ლიტერატურა სკოლაში. - 1975. - N3. - გვ.54-47. - ბეთანია - მოკლე ცნობები და ბიბლიოგრაფია.
9. გოგიბერიძე ვ. ბეთანია //საქართველოს ბუნება. - 1972.- N12.- გვ.10.- 1973.- N10.- გვ.16. - ძეგლის ისტორია და მისი დაცვის საკითხები.
10. ლაზარე (აბაშიძე) არქიმანდრიტი "ბეთანია-სახლი სიგლახაკისა" // რანი ვართ ქართველნი?!. - 1997. - N4. - გვ.18-23. - მონასტრის ისტორია, მოხატულობა და არქიტექტურა.
11. XII საუკუნის ბოლოსა და XIII საუკუნის პირველი მესამედის ხუროთმოძღვრება: ბეთანია //ზაქარაია პ. ქართული ხუროთმოძღვრება XI-XIII სს. - თბ., 1990. - გვ.57-72. - ძეგლის აღწერილობა, ტაძრის ჩრდილოეთ კედელზე გამოსახული მეფეების: ლაშა გიორგის, თამარის, გიორგი მესამის გამოსახულებების სტილისტური ანალიზი. ტექსტს ახლავს საილუსტრაციო მასალა (სურ.15-18; ტაბ. XVI-XXIII).
12. ბეთანია //ბერიძე ვ. ძველი ქართული ხუროთმოძღვრება. - თბ., 1974. - გვ.152-153. - ბეთანიის ტაძრის მდებარეობა, მოკლე მხატვრულ-ხუროთმოძღვრული დახასიათება. ტექსტს დართული აქვს ტაძრის განივი განაკვეთი (ანაზომი მ.კალაშნიკოვისა) და ფოტოები (ტაბ. 150, 151).
13. ზაქარაია პ.ბეთანია (XIII საუკუნის დასაწყისი). - თბ., 1959. - ბეთანიის გუმბათოვანი ტაძრის ფრესკული მხატვრობის მიმოხილვა.
14. მესხია შ. საშინაო პოლიტიკური ვითარება და სამოხელეო წყობა XII საუკუნის საქართველოში. - თბ., 1979. - გვ.13-17. - ბეთანიის ტაძრის ჩრდილოეთ კედელზე განთავსებული ასომთავრული წარწერის ანალიზი. მოხსენიებულია სუმბატ ორბელი.
15. ბეთანიის ეკლესია //მოსულიშვილი ჰ. ქართული ძეგლის სტრუქტურა IV-XIII სს. გუმბათოვანი ატრქიტექტურა. - თბ., 1985. - გვ.113-117; 143. - ბეთანიის ეკლესიის კომპოზიციური ფორმების სტრუქტურის კანონზომიერებათა შესახებ. მოცემულია ძეგლის გეგმის, შიდა სივრცისა და გარე მოცულობის სქემატური გამოსახულებები.
16. პრივალოვა ე. ბეთანიის მოხატულობის შესახებ //ქართული ხელოვნების ისტორიის ინსტიტუტის XXXVI სამეცნიერო სესია. მუშაობის გეგმა და მოხსენებათა თეზისები. 1981 წლის 29-30 იანვარი. - თბ., 1981. - გვ.27-28. - ტაძრის სარესტავრაციო, გაწმენდა-აღდგენითი სამუშაოებისა და მოხატულობის შესახებ.
17. პრივალოვა ე. ბეთანიის მოხატულობა //საბჭოთა ხელოვნება. - 1980. - N8. - გვ.55-62. - ბეთანიის ტაძრის კედლის მხატვრობის იკონოგრაფიულ-სტილისტური ანალიზი.
18. როსტომაშვილი ი. ვერის ხევი ანუ სკვირეთისა //მოგზაური. - 1902. - გვ.10-14. - ბეთანიის მონასტრის აღწერა. ტექსტს ერთვის ფოტოები.
19. ურუშაძე ნ. ესქატოლოგიური პროგრამა მონუმენტურ მხატვრობაში //თბილისის სახელმწიფო პედაგოგიური ინსტიტუტის შრომები. - 1999. ტ.VI. - გვ.131-137. - ბეთანიის ტაძრის კედლის მხატვრობის ანალიზი.
20. ქართველიშვილი მ. ჯავახიშვილი თ. ბეთანიის ტაძრის აკუსტიკის საკითხისათვის //ძეგლის მეგობარი. კრ.75. - 1987. - გვ.51- - ბეთანიის ტაძარში ჩატარებული სარესტავრაციო სამუშაოების შესახებ. მოხსენიებულია ხელოვნებათმცოდნე - რესტავრატორი ვ.ცინცაძე.
21. ცინცაძე ვ. ბეთანიის ხუროთმოძღვრული ანსამბლის აღდგენა - რესტავრაცია //ქართული ხელოვნების ისტორიის ინსტიტუტის XXVIII სამეცნიერო სესია. მუშაობის გეგმა და მოხსენებათა თეზისები. 1981 წყლის 29-30 იანვარი. - თბ., 1981. - გვ.29-31. - ბოლო წლებში ჩატარებული სარესტავრაციო სამუშაოების შედეგების.
22. განვითარებული ფეოდალიზმი: ბეთანია //ციციშვილი ირ. ქართული ხელოვნების ისტორია. - თბ., 1995. - გვ.97. - ბეთანიის ტაძრის მოკლე აღწერილობა.
23. ციციშვილი ირ. ქართული ხელოვნების ისტორია. - თბ., 1955. - გვ.65. - ბეთანიის გუმბათოვანი ტაძრის მხატვრულ-ხუროთმოძღვრული ანალიზი.
24. ა-ძე ი. ბეთანიის ტაძრის შეკეთება //ცნობის ფურცელი. - 1898. - N638 (25 სექტ.). - გვ.2.
25. ამთვის 17-ს აკურთხებენ ბეთანიის მონასტერს //ცნობის ფურცელი. - 1898. - N530 (10 მაისი). - გვ.1.
26. არისტოს[ქუთათელაძე] ბეთანიის მონასტრის ბედი //სახალხო გაზეთი. - 1912. - N737. - გვ.2.
27. ახალი ამბები //დროება. - 1880. - N166 (8 აგვ.). - გვ.2-3. - არქეოლოგიური საზოგადოების მიერ ბეთანიის სასაფლაოს გათხრის განზრახვის შესახებ.
28. ბეთანიის მცირე ეკლესიის კურთხევა //ივერია. - 1898. - N110 (27 მაისი). - გვ.3-4. - დავით ბარათაშვილის ღვაწლი ბეთანიის მცირე ეკლესიის აღდგენაში. მოხსენიებულნი არიან: ე.თაყაიშვილი, ა.ქუთათელაძე, ზ.ჩხიკვაძე.
29. ბეთანიის მონასტერი // ივერია. - 1899. - N266 (10 დეკ.). - გვ.2. - ტაძრის ფრესკების მდგომარეობისა და ფრესკების აღდგენის აუცილებლობის თაობაზე მოხსენიებულნი არიან: გრ. ორბელიანი, მ.ვორონცოვი, პლ.იოსელიანი.
30. ბეთანიის ღვთისმშობლის ეკლესია და მისი განახლება //ცნობის ფურცელი. - 1896. - N64 (22 დეკ.). - გვ.3.
31. მურიე ხ-ევ! //დროება. - 1884. - N207 (25 სექტ.). - გვ.1-2. - წერილი "დროების" რედაქტორს ბეთანიის ტაძრის ნგრევისა და მისი დაცვის აუცილებლობის შესახებ.
32. ბეთანიის ეკლესია //ცნობის ფურცელი. - 1897. - N96 (26 იანვ.). - გვ.2. - დავით ბარათაშვილისათვის ტაძრის შეკეთების ნებართვის გამო.
33. ბეთანიის ეკლესიის ნანგრევები//ცნობის ფურცელი. - 1902. - N72(5 დეკ.). - გვ.2. - ტაძრის სურათი.
34. თამარ მეფის სურათი ბეთანიის მონასტერში //ცნობის ფურცელი. - 1897. - N415 (30 დეკ.). - გვ.2.
35. ბეთანიის ტაძარი //თემი. - 1912. - N89 (17 სექტ.). - გვ.3.
36. სფირიდონი მღვდელ-მონაზონი. წერილი რედაქციის მიმართ //ივერია. - 1900. - N14 (20 იანვ.). - გვ.4. - დავით ზაალის ძე ბარათაშვილის დახმარება ბეთანიის მონასტრის გასაახლებლად.
37. ქუთათელაძე ა. ბეთანია //ივერია. - 1898. - N227 (24 ოქტ.). - გვ.3. - ბერ ს[პ]ფირიდონის ღვაწლი ტაძრის განახლებაში. ეკლესიის წარწერები.
38. ქუთათელაძე ა. ბეთანია //ივერია. - 1898. - N98 (12 მაისი). - გვ.3. - მონასტრის წარსული. ძეგლის განახლება და კურთხევა.
39. ქიქოძე გ. ბეთანია //სახალხო ფურცელი. - 1914. - N32 (8 ივლ.). - გვ.2-3.
39. [ყიფშიძე გრ.] რა უფრო საჭიროა ჩვენთვის? //დროება. - 1884. - N216 (7 ოქტ.). - გვ.1-2. - ბეთანიის ტაძრის განახლების შესახებ.
40. შინაური ქრონიკა //დროება. - 1884. - N214 (5 ოქტ.). - გვ.2-3. - მონასტრის განახლების თაობაზე.
41. ჩვენ მივიღეთ გაზეთში დასაბეჭდათ // დროება. - 1880. - N156 (23 ივლ.). - გვ.2. - გ.ზალიკანოვის შენიშვნა ბეთანიის მონასტერზე.
42. ძველი მონასტერი შეკეთებას ელის //ცნობის ფურცელი. - 1897. - N396 (10 დეკ.). - გვ.2.
43. ხოშტარია ნ. ბეთანიის მონასტერი //ტრიბუნა. - 1922. - N232. - გვ.4.
44. ამავე გაზეთში ვკითხულობთ //მწყემსი. - 1884. - N20. - გვ.13-14. - ბ.მურიეს წერილი ბეთანიის ტაძრის შესახებ.
45. არჯევანიძე ი. თბილისის უახლოესი მიდამოები. - თბ., 1940. - გვ.7-8. - ბეთანიის ტაძრის აღწერილობა.
46. ბეთანია //ამირანაშვილი შ. ქართული ხელოვნების ისტორია. - თბ., 1961. - გვ.280-288. - ძეგლის კედლის მხატვრობის განხილვა.
47. ბეთანია //ნაკაშიძე ლ. საქართველოს საქმიანი და გამოჩენილი ადამიანები. - თბ., 2003. - გვ.39. - მოკლე ცნობებინ ტაძრის შესახებ ქართულ და ინგლისურ ენებზე.
48. ბეთანია //ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია. ტ.II. - თბ., 1977. - გვ.268. - მოკლე ცნობები ტაძრის ხუროთმოძღვრებისა და მხატვრული ფორმების შესახებ.
49. ბეთანია //ძველი ხუროთმოძღვრება (დამხმარე სახელმძღვანელო). - თბ., 1987. - გვ.56-57. - ბეთანიის ტაძრის ხუროთმოძღვრული აღწერილობა, ტაძრის ახლოს მდებარე XII საუკუნის მცირე ზომის დარბაზული ეკლესიის მოკლე დახასიათება.
50. გოზალიშვილი დ. ბეთანია //თბილისის შემოგარენი. - თბ., 1976. - გვ.14-17. - ტაძრის აგების ისტორია და მისი აღწერილიბა.
51. იამბე, ციხის ნაშალო.... - თბ., 2007. - გვ.30-31. - ტაძრის მდებარეობა. ძეგლის შესახებ არსებული ხალხური გადმოცემა .ტექსტს დართული აქვს ტაძრის ფოტო.
52. მონასტერის ჩაუქრობელი სანთელნი. ბეთანია // საქართველოს სულიერი საგანძური. წ.I. - თბ., 2005. - გვ.269-273. - ტაძრის ისტორია, ხუროთმოძღვრული დახასიათება, მორთულობათა აღწერილობა. ტექსტი ქართ. და ინგლ. ენებზე. დართულია ტაძრისა და ფრესკების ფოტოები.
53. მცხეთა-თბილისის ეპარქია: ბეთანიის ღვთისმშობლის შობის ტაძარი (მამათა) //გუნია ირ. საქართველოს მონასტრები: ენციკლოპედიური ცნობარი. - თბ., 2005. - გვ.66-67 //გუნია ირ. მცხეთა-თბილისის ეპარქიის ტაძრები. - თბ., 2002. - გვ.14-15. - ტაძრის დაარსების ისტორია, ცნობები ღვთისმშობლის შობის სახელობის ტაძრის, წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიისა და აქ მოღვაწე პირების შესახებ-მოკლე მიმოხილვა. მოხსენიებულნი არიან: იღუმენი საბა (კუჭავა), მღვდელმონაზონი იაკობი (ბანძელაძე), მღვდელმონაზონი ნაომი (ვაჭრიძე), მღვდელმონაზონი სპირიდონი (კეთილაძე) არქიმანდრიტი იოანე (მაისურაძე) არქიმანდრიტი გიორგი (მხეიძე), რესტავრატორები: დ.ხიდაშელი, თ.გოჩიაშვილი. ტექსტს ახლავს მონასტრის ფოტო.
54. განვითარებული ფეოდალიზმის არქიტექტურა (X-XIV სს.): ბეთანია //ციციშვილი ირ. ქართული არქიტექტურის ისტორია. - თბ., 1955. - გვ.65. - ტაძრის მოკლე ხუროთმოძღვრული აღწერილობა და ფასადთა მორთულობის კომპოზიციური თავისებურებანი. ტექსტს ახლავს საილუსტრაციო მასალა (ტაბ.XXVI. ნახ.5-8).
55. ბეთანია //სამშობლო. - 1988. - აპრ. - გვ.7.
56. გელოვანი აკ. ბეთანია //გაზ. "თბილისი". - 1980. - 5 მაისი. - გვ.3. - ტაძრის მოკლე ისტორია და აღწერილობა.
57. იოსელიანი ე. წამყე ბეთანიისაკენ //ახალი ეპოქა. - 2000. - 12-14 - დეკ. - გვ.10. - ბეთანიის ფრესკების გამოფენა ძველ გალერეაში.
58. კანდელაკი ბ. ვერის ხევი, ბეთანია, წვერის ციხე - სად დავისვენოთ? //გაზ. "თბილისი". - 1960. - 11 აგვ. - გვ.3.
59. კოკოშაშვილი რ. გარდასულ დღეთა უტყვი მოწმენი-ბეთანია-მანგლისი //გაზ. "ახალგაზრდა კომუნისტი". - 1959. - 5 სექტ. - გვ.2-3.
60. მეგრელიშვილი რ. სული ამაღლებული //გაზ. "საქართველოს რესპუბლიკა". - 2002. - 20 აგვ. - გვ.8.
61. სანიკიძე თ. ბეთანია //გაზ. "კომუნისტი". - 1956. - 11 აგვ.-გვ.4.
62. ქართული ხუროთმოძღვ რების ძეგლები: ბეთანია //ახალგაზრდა ჟურნალისტი. - 1978. -N16. - გვ.18.
63. ჯანგიძე მ. ბეთანია //გაზ. "მეტრომშენებელი". - 1972. - 21 სექტემბერი.
64. ჯვარიძე თ. ტაძრის კკედელი //გაზპ. "ახალგაზრდა კომუნისტი". - 1971. - 20 მაისი. - გვ.3.
ელ. რესურსები:
1. არქიმანდრიტი ლაზარე „ბეთანია - სახლი სიგლახაკისა“, თბილისი, 2002 წ,გაზეთი „საპატრიარქოს უწყებანი“, № 38 (191), 2002 წ. - ბეთანიის მონასტერი
2. ბეთანიის მონასტერი - http://ka.wikipedia.org/wiki/
|
