<უკან დაბრუნება

ასპინძის რაიონის ისტორიული ძეგლები

1. აგარის ეკლესია (1880 წ.,), აგარის სტელა.
2. ალანძა (ტოლოში, ისტ. სოფელი, ალანძის ეკლესია, VIII ს)
3. ასპინძის  ციხე და ასპინძის ეკლესია
4. ახჩია X ს.
5. ბერისხევის ქუაბნი XI-XIII სს, წმინდა მარინეს ეკლესია IX ს.
6. ბუზმსრეთი X ს.
7. გავეთის წმ.გიორგის ეკლესია XIII ს.
8. გიორგიწმინდის ეკლესია IX ს., გიორგიწმინდის სტელა VI-VII სს.
9. გულსუნდას (გელსუდას) ქვაბნი
10. გუნდი IX ს.
11. დადეშის ეკლესია 1890 წ., ძველი დადეში XV ს.
12. დამალას ეკლესია
13. დუმეილას ეკლესია IX ს.
14. ეკლესია ყიზილდერესი
15. ვანის ქვაბები VIII-X სს.
16. ვარძია - ქალაქი-გამოქვაბული XII-XIII ს., ანანაური
17. ზედა ვარძიის ღვთისმშობლის ეკლესია XI ს.
18. ზედა თმოგვის ეკლესი XI ს. ზედა თმოგვის სტელები VII ს
19. ზემო ნიალის ორი ეკლესია IX-XIV სს.
20. თავკვეთულა (ვერტაში) XI ს
21. თმოგვის ციხე - ქალაქი IX-X სს., წმ.მარინეს სახ. XIII-XIV სს, წმ.ეფრემის სახ. ეკლ, კლდის მომცრო ეკლესია X-XIII სს., თმოგვის ქარვასლა IX-XVII სს.
22. თოკის კოშკი, თოკის წმ.გიორგის ეკლ. IX-X სს., თოკის სტელები IX-X სს, თოკის მონასტერი IX-XIII სს.
23. კვარშის ეკლესია X ს
24. კოხტა X-XI სს.
25. ლებისის დარნები
26. მარგასტანის ქუაბნი
27. მირაშხანის ქუაბნი VIII-XI სს.
28. ნაქალაქევის ქარვასლა IX-XVII სს
29. ნიჯგორი VII-XIII სს.
30. ობოლეთი IX-X სს.
31. ოლოდა - მონასტერი XIII ს., ციხე XVII ს.
32. ორმოცის კოშკი XII ს
33. სადაყუდებლოს ქუაბნი VII-VIII ს, XII-XII სს.
34. საროს მთავარანგელოზის ეკლესია, საროს ორი მეგალითური ციხე (ანტიკური პერიოდი), საროს ახალი ციხე XII ს., საროს ეკლ. VII ს.
35. ტამალის წმ.გიორგი VII-VIII სს.
36. უკანტოლოში XIII-XIV სს.
37. ფააქეთი XIII ს.
38. ფია (წმ.გიორგის ეკლესია X ს., წმინდა თევდორეს ეკლ. X ს., ფიას ქუაბნი IX –X სს.)
39. შალოშეთი (სალოშეთი) IX ს.
40. შუა ტყე X-XI სს.
41. ღართის ეკლესია
42. ჩიხორისის საეკლესიო კომპლექსი
43. ქარზამეთის ეკლესია XIII ს.
44. ქუნცის ეკლესია VIII ს.
45. წუნდის მონასტერი XII-XIII სს.
46. ძველის ეკლესია
47. ხერთვისის ციხე ძვ.წ. IV - ახ.წ. X სს.
48. ხვილიშაას ტაძარი VII ს.
49. ხიზაბავრას ეკლ. XI ს., ხიზაბავრის დარიჯები
50. შორეთის მონასტერი
51. წუნდა
52. ჭოლთა (ჯოლდა). სამონასტრო კომპლექსი  VIII-IX სს.
53. ჭობარეთის ძეგლები (ბაზილიკა)

ძეგლების სია შედგენილი კ.მეტრეველის მიერ