<უკან დაბრუნება

ქსნის ციხე (მცხეთის რ-ნი), ბიბლიოგრაფია:

1. სიმაგრეები: ქსნის ციხე //ზაქარაია პ. საქართველოს ძველი ქალაქები და ციხეები. - თბ., 1973. - გვ.106.-111 // საქართველოს სახ. მუზეუმის მოამბე. - XVI-В. - 1950. - გვ.174-180. - მტკვრისა და არაგვის შესართავთან აგებული ქსნის ციხესიმაგრის (ისტორიული საბუთების მიხედვით: "მტკვრის", "მტვერისა" და "კონსტანტილბათის") ისტორია, აგების სავარაუდო თარიღი, საამშენებლო წარწერის ანალიზი, ვრცელი ხუროთმოძღვრული აღწერილობა. ტექსტს ერთვის საილუსტრაციო მასალა (ტაბ.32).

2. ზაქარაია პ. ქსნის ციხე. - თბ., 1960. - XVI-XVIII საუკუნეების საერო - თავდაცვითი ძეგლის - ქსნის ციხის სტრატეგიული მნიშვნელობა.

3. ციხე - დარბაზები: ქსნის ციხე //ბერიძე ვ. XVI-XVIII საუკუნეების ქართული ხუროთმოძღვრება. ტ.I. - თბ., 1983. - გვ.142-147. - ქსნის (მტკვრის) ციხის ისტორია, ხუროთმოძღვრული დახასიათება. ნაშრომს დართული აქვს ციხის გეგმა, ანაზომები და ათი ფოტო.

4. ციხესიმაგრეები: ქსნის ციხე //ზაქარაია პ. ქართული ციხე - ქალაქები ციხესიმაგრეები ციხე-დარბაზები ციხე-გალავნები კოშკები. - თბ., 2001. - გვ.125-128. - ციხის სახელწოდების ეტიმოლოგია, მდებარეობა, ისტორიული წყაროები ციხის შესახებ, ისტორია, სამშენებლო პერიოდები, მოკლე აღწერილობა. ტექსტს ერთვის ციხის გეგმა და ფოტო.

5. ციხეები და ციხე - დარბაზები: ქსნის ციხე //ზაქარაია პ. საქართველოს საერო ხუროთმოძღვრების ძეგლები. - თბ., 1960. - გვ.24-26. - მოკლე ცნობები ძეგლის მდებარეობასა და ისტორიაზე. ტექსტს ახლავს ციხის ჩანახატი (სურ.6).

6. ქართული ციხე - ქალაქები და ციხესიმაგრეები XVI-XVIII საუკუნეებში ციხე - დარბაზები: ქსნის ციხე (სამუხრანბატონო) // ზაქარაია პ. ქართულ ციხესიმაგრეთა ისტორია უძველესი დროიდან XVIII ს. ბოლომდე. - თბ., 2002. - გვ.345-351. - ქსნის ხეობის ბუნებრივი ჭიშკრის ჩამკეტი ციხის გეოგრაფიული სივრცე, აგების ისტორია, ხუროთმოძღვრული აღწერილობა. მოხსენიებულნი არიან: ბაგრატ მუხრანბატონი, კონსტანტინე მუხრან-ბატონი; გიულდენშტედტი. ტექსტს ახლავს ფოტომასალა (სურ.139-142; ტაბ.109-113).

7. ციხეები და ციხე - დარბაზები: ქსნის ციხე //ზაქარაია. სამშობლოს გუშაგები. - თბ., 1965. - გვ.140-147. - ისტორიული დოკუმენტების მიხედვით მოცემულია ციხის მოკლე ისტორია. ძეგლის მხატვრულ-ხუროთმოძღვრული დახასიათება. ტექსტს ახლავს ციხის ფოტო.

8. სიმაგრეები: ქსნის ციხე //ზაქარაია პ. საქართველოს ძველი ციხესიმაგრეები - თბ., 1988. - გვ.114-117. - საისტორიო წყაროები ქსნის ციხის შესახებ; სახელწოდების ეტიმოლოგია, ციხისა და კოშკების აღწერილობა. მოხსენიებულია კონსტანტინე სახლთუხუცესი.

9. გვიანფეოდალური პერიოდის არქიტექტურა (XV-XVIII სს.): ქსნის ციხე //ციციშვილი ირ. ქართული არქიტექტურის ისტორია. - თბ., 1955. - გვ.86. - მოკლე ცნობა ქსნის ციხის შესახებ. მოხსენიებულია კონსტანტინე მუხრანბატონი.

10. მცხეთა - თბილისის //ზაქარაია პ. თბილისი. ბორჯომი. ვარძია. - თბ., 1977. - გვ.18-19. - ქსნის ("მტკვრის ციხე", "მტვერის ციხე") ციხის მოკლე ისტორია. მოხსენიებულნი არიან: ქართლის მეფე დავითი (XVI ს.), კახეთის მეფე ავ-გიორგი (XVI ს.), კონსტანტინე მუხრან-ბატონი.

11. მტკვრის ციხე //ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია. ტ.VII. - თბ., 1984. - გვ.187. //იგივე ნაშრომი. ტ.X. - 1986. - გვ.564. - მოკლე ცნობები მდ.მტკვრისა და ქსნის შესართავთან, სარკინეთის მთაზე შემორეჩენილი , X საუკუნეში აგებული მტკვრის (ქსნის )ციხის შესახებ.

12. მატერიალური კულტურის ძეგლები //მაკალათია ს. ქსნის ხეობა. - თბ., 1968. - გვ.31-34. - ვახუშტრი ბაგრატიონის ცნობა ქსნის (მტკვრის, მტუერის, კონსტანტილაბათის)ციხის შესახებ, ისტორია, სტრატეგიული მნიშვნელობა, ასომთავრული წარწერა ციხის მაშენებელ სახლთუხუცეს კონსტანტინე მუხრანბატონზე, ხუროთმოძღვრული დახასიათება, ციხის საბრძოლო თავგადასავალზე ხალხში შემორჩენილი თქმულებები. ტექსტს ახლავს ციხის ფოტო.

13. ციციშვილი ირ. ქართული ხელოვნების ისტორია. - თბ., 1995. - გვ.129. -მოკლე ცნობები ქსნის ციხის აგებისა და რეკონსტრუქციის შესახებ.

14. ქსნის ციხე //ნაკაშიძე ლ. საქართველოს საქმიანი და გამოჩენილი ადამიანები. - თბ., 2003. - გვ.130. - მოკლე ცნობა XVI საუკუნის ციხის შესახებ ქართ. და ინგლ. ენებზე. ტექსტს დართული აქვს ძეგლის ფოტო.

15. ქსნის-მტკვრის ციხე //ჟ. ”მოგზაური:. - 1901. - N5. - გვ.399-402.

16. Северов Н. Памятники грузинского зодчества. - М., 1947. - С.205 с илл.

17. Сумбадзе Л. Дарбази Ксанского ущелья //Архитектура республик Закавказья (Сборник статьей). - М., 1951. - С.250-285.

18. Архитектурные памятники VIII и IX вв. в Ксанском ущелье //Чубинашвили Г. Вопросы истории искусства. Исследования и заметки. Т.1. - Тб., 1970. - С.141-172.

19. Джанберидзе Н. Архитектурные памятники Грузии. - Л., 1973. - С.156 с илл.

20. ქსნის ციხე //ბოჭორიძე გ. ქართლის ეკლესია-მონასტრები და სიძველეები. - თბ., 2011. - გვ.59.

21. მტკვრის ციხე //შუბითიძე ვ. ქართული ციხესიმაგრეები და ეკლესია-მონასტრები. - თბ., 2012. - გვ.50. - ციხის აგების მოკლე ისტორია.

22. ციხისძირი, ქსნის ციხე // საქართველოს ისტორიისა და კულტურის ძეგლთა აღწერილობა. V. თბ., 1990, გვ.326-328

• საქართველოს ციხე - ქალაქები
• ქსნის ციხე - მთავარი გვერდი
• ქსნის ციხე - ფოტოგალერეა // ფოტოალბომის სრული ვერსია