|
<უკან დაბრუნება
(ქ.ხაშური, ქ.ქარელი, ხაშურისა და ქარელის რაიონები)
მიტროპოლიტი იობი (ელგუჯა აქიაშვილი)
დაბ. - 29.05.1960, ყაზბეგი, სნო;
1983 - სასოფლო-სამეურნეო ინსტიტუტი;
03.01.1988 - ბერად აღკვეცა;
19.01.1988 - დიაკონი;
29.02.1988 - მღვდელმონაზონი;
1989 - მცხეთის სემინარია;
21.09.1989 - იღუმენი;
1990 - არქიმანდრიტი;
17.05.1992 - მანგლელი ეპისკოპოსი;
1992-1995 - ბათუმ-შემოქმედელი ეპისკოპოსი;
1995-1996 - ბათუმის ეპისკოპოსი, 1996 - მთავარეპისკოპოსი;
2000 - მიტროპოლიტი რუისისა და ურბნისისა;
1996-2003 - პატრიარქის ქორეპისკოპოსი;
2003 - საღმრთისმსახურო წიგნების შესწავლისა და რედაქტირების კომისიის თავმჯდომარე.
ურბნისისა და რუისის ეპარქია ქვეყნის შუაგულში, ამიერ და იმიერ საქართველოს საზღვარზე მდებარეობს. იგი ორი უძველესი სამღვდელმთავრო კათედრის რუისისა და ურბნისის სამწყსო ტერიტორიას აერთიანებს, რომელთა ცალ - ცალკე მოხსენიება უკვე ვახტანგ გორგასლის შემდეგ დროინდელი პერიოდიდან იწყება. ეპარქია მოიცავს ქალაქებს ხაშურს, ქარელს და მათ მიმდებარე ტერიტორიას. ურბნისისა და რუისის ეპარქიას აღმოსავლეთიდან ესაზღვრება სამთავისისა და გორის, დასავლეთიდან მარგვეთისა და უბისის, ჩრდილოეთიდან ნიქოზისა და ცხინვალის, ჭიათურისა და საჩხერის, სამხრეთიდან ბორჯომისა და ბაკურიანის ეპარქიები. ეპარქიის ტერიტორიაზე ქრისტიანული ცხოვრების დასაწყისი ქართველთა განმანათლებელს წმინდა ნინოს უკავშირდება. აქ არსებული უძველესი ეპარქიები V საუკუნის ბოლოს დაფუძნდა. რუისის საკათედრო ტაძრის აშენება წმიდა მეფე ვახტანგ გორგასალს მიეწერება. ურბნისის საკათედრო ტაძარიც V-VI სს-ის მიჯნაზე აუგიათ, რომელიც 13 ასურელ მამათაგანს თადეოზ სტეფანწმინდელს განუახლებია. ასურელ მამათაგან კიდევ ორი - მიქაელ ულუმბოელი და პიროს ბრეთელი მოღვაწეობდნენ ამ მხარეში. ამ მხარეშივე ჩატარებულა წმიდა მეფე დავით აღმაშენებლის დროს რუის - ურბნისის სახელით ცნობილი დიდი საეკლესიო კრება. ეპარქიათა ტერიტორიაზე ოდითგანვე მრავალი კულტურულ - საგანმანათლებლო კერა არსებობდა. ორივე საკათედრო ტაძარში და ეპარქიის ტერიტორიაზე არსებულ ეკლესია - მონასტრებში უმდიდრესი წიგნთსაცავები იყო. ქრისტესთვის თავდადებულ მოღვაწეთაგან განსაკუთრებით გამორჩეულია ურბნელი ეპისკოპოსი ნეოფიტე და სხვა. ეკლესის ავტოკეფალიის აღდგენის მიუხედავად მხოლოდ 1995 წელს გახდა შესაძლებელი ორი უძველესი სამღვდელმთავრო კათედრის აღდგენა. 1996 წლის ოქტომბრიდან ურბნისისა და რუისის მმართველი მღვდელმთავარია მიტროპოლიტი იობი აქიაშვილი.
ჟურნალი „ორნატი“ №1, 2003 წ.
http://www.urbnis-ruisi.ge/
http://www.orthodoxy.ge/tsnobarebi/eparqiebi/urbnisi.htm
რუისის საეპისკოპოსო - ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია. ტ.VIII. - 1984. - გვ.418
რუისის საეპისკოპოსო, ქართლის ერთ ერთი უძველესი საეპისკოპოსო კათედრა. რუისის ეპისკოპოსი ანუ მროველი მონაწილეობდა 506 დვინის საეკლესიო კრებაზე. ეპისტოლეთა წიგნში იგი მოხსენიებულია როგორც "მარუელი". რუისის საეპისკოპოსოში შედიოდა რუისის ჩრდილო-დასავლეთით მდებარე შიდა ქართლის სოფლები ლიხ-ტაშისკარამდე. აწყურის საეპისკოპოსოს გაუქმების შემდეგ (XVII ს.) ხეობისა და სადგერის სოფლებიც მროველს დაექვემდებარა. 1715 წ. რუისის სამწყსოში შედიოდა 84 სოფლის 1839 კომლი. 1811 წელს რუისის საეპისკოპოსო გაუქმდა.
ჯ.გვასალია
ურბნისისა და რუისის ეპარქიის ეკლესია - მონასტერები და ისტორიული ძეგლები
1. ქალაქი ქარელი - ღვთისმშობლის ეკლესია
2. აბანო (ბრეძის საკრ.: ციხე - კოშკი, წმ.გიორგის ეკლესია, წმ.მარინეს ეკლესია.)
3. აბისი (ციხე-დარბაზის კომპლექსი-კოშკი, გალავანი, ნათლისმცელის ეკლ., წმ.მარინეს ეკლ.)
4. აბუხალო (გვერძინეთის საკრ.: გამოქვაბულების კომპლექსი, ნასოფლარი)
5. ავლევი (ნაეკლესიარი, ნამოსახლარი (ბრინჯაოს ხანის), ღვთისმშობლის ეკლ., წმ.გიორგის ეკლ.)
6. არადეთი (ბრეთის საკრ.: ისტ. სოფელი, ნამოსახლარი (მტკვარ არაქსის კულტურის), სამაროვანი, ყორღანი, ნასოფლარი, სალარიანთ საყდარი და ნასოფლარი, ციხე - დარბაზის კომპლექსი - კოშკები, წმ.საბას ეკლესია, გალავანი; წმ.გიორგის ეკლესია)
8. ბებნისი (ქარელის საკრ.: ბერიკლდეების ნასოფლარი და სამაროვანი, ყორღანები)
9. ბერძენაული (აბისის საკრ.; იოანე ნათლისმცემლის ეკლესია, ნასოფლარი)
10. ბრეთი (ეკლესია და კოშკი, მამა პიროსის, წმ.გიორგის ეკლესია და ნასოფლარი, სამრეკლო)
11. ბრეძა (ბრეძის კომპლექსი, ზღუდერის, წმ.მარინეს, კვირაცხოვლის ეკლ. და ნასოფლ.)
12. გვერძინეთი (ისტ, სოფელი, კოშკები)
13. გომართის წმ.გიორგის ეკლესია (იხ. სოფელი კნოლევი)
14. გუგომის კომპლექსი (იხ. სოფ.ტყემლოვანა)
15. დედოფლის მინდორი (ბრეთის საკრ.; სატაძრო კომპლექსი)
16. დვანი (ისტ. სოფელი, ნეკროპოლი, გორა სამნიფერდა, ნამოსახლარები - სამაროვანი, სამარხები გვ.ბრინჯაოს ხანის; ნასოფლარები ქვაყუთი-სამაროვანი, ქვევსამარხები; წმ.გიორგის ეკლესია - ეკლესია წმ.გიორგის კვართისა, კოხიჯვარი)
17. დირბი (ისტ. სოფელი, ზენაჯვრის გორა, ნასოფლარი, სამარხი, ღვთისმშობლის ეკლესიის კომპლექსი - მონასტერი - ღვთისმშობლის სახ. ეკლესია, მინაშენი, სამრეკლო, გალავანი, ნასოფლარი; ყველაწმინდის ეკლესია, ციხე-დარბაზი, კოშკები; წმ.გიორგის ეკლესია; წმ.გიორგის ზედაჯვრის ეკლესია)
18. ელბაქიანი (გვერძინეთის საკრ.: ელბაქიანთკარის იოანე მახარებლის ეკლესია, ელბაქიანთკარის მაცხოვრის ეკლესია, ელბაქიანთკარის ღვთისმშობლის ეკლესია, წისქვილი,; წმ.გიორგის ეკლესია)
19. ვედრება (კეხიჯვარის საკრ.: ნასოფლარი, ღვთისმშობლის ეკლესია)
20. ზემო ხვედურეთი (წმ.გიორგის ეკლესია )
21. ზოვრეთის ციხე - დარბაზის კომპლექსი (იხ.სოფ.ორთუბანი - მძოვრეთის ციხე-დარბაზის კომპლ.)
22. ზღუდერი (ანტ ხანის ნამოსახლარები, ეკლესია, წმ.სტეფანეს ეკლესია, სამაროვნები - სამარხები, სარკის წმ.გიორგის ეკლესია, ღვთისმშობლის ეკლესია, კოშკი; წმ.გიორგის ეკლესია, წმ.კვირიკეს ეკლესია)
23. ზღუდერის ეკლესია (იხ. სოფ.ბრეძა, ბრეძის კომპლექსი და ნასოფლარი)
24. თამარაშენი (სამარხი, სამების ეკლესია)
25. თრეხვი (ეკლ. მარიამწმინდა, თრეხვის ქვაბები - კომპლექსი; ღვთისმშობლის ეკლ.)
26. იმერხევი (ძაძვის კომპლექსი - იოანე ნათლ. ეკლ., სამრეკლო, გალავანი; ძაძვის წმ.გიორგის ეკლ.)
27. კეხიჯვარი (ნამოსახლარი, წმ.გიორგის ეკლესია)
28. კნოლევი (ავლევის საკრ.: გომართის წმ.გიორგის ეკლესია, ნამოსახლარი)
29. კოდა (ბრეძის საკრ.: წმ.ელიას ეკლესია)
30. კოდმანი (გვერძინეთის საკრ.: კოშკი)
31. მოხისი (ისტ. სოფელი, კოშკი, წმ.გიორგის ეკლესია, სამრეკლო)
32. მუხილეთი (ღვთისმშობლის ეკლესიის კომპლექსი)
33. მძოვრეთის ციხე-დარბაზის კომპლექსი (იხ. სოფ.ორთუბანი)
34. ორთუბანი (მძოვრეთის ციხე-დარბაზის კომპლქსი, ნაქალაქარი, ეკლესია, კოშკი, აბანო, ძამის ციხე-დარბაზი)
35. ოქროსოფელი (მაცხოვრის ეკლესია)
36. რუისი (ისტ.სოფელი, კვირაცხოვლის ეკლ., კვირიკეწმინდის ეკლ., ღვთისმშობლის ეკლ. - ორი, ნასოფლარი, ღვთისმშობლის ტაძრის კომპლექსი, წმ.დემეტრეს ეკლ., წმ.მარინეს ეკლ.)
37. სათერძე (წმ.გიორგის ეკლესია)
38. სამწევრისი (კეხიჯვრის საკრ.: წმ.გიორგის ეკლესია, ციციშილების საძვალე, ციხე-დარბაზის კომპლექსი - კოშკი, ეკლესია, გალავანი - მონასტერი; წმ.გიორგის ეკლესია - წმინდა ჯვარი)
39. სანებელი (კეხიჯვრის საკრ.: ეკლესიის ნანგრევები, წმ.გიორგის ეკლესია)
40. საღოლაშენი (ბრეთის საკრ.: ისტ.სოფელი, ნაეკლესიარი, ღვთისმშობლის ეკლესია)
41. საციხური (ბრეძის საკრ.: ნამოსახლარი, წმ.გიორგის ეკლესია)
42. სუქითი (ახალსოფლის საკრ.: სამების ეკლესია)
43. სხლების ციხე-დარბაზი (იხ.ციხისგვერდი)
44. სუქითის მაცხოვრის ეკლესია (იხ.სოფ. ოქროსოფელი)
45. ტახტისძირი (დვანის საკრ.: პეტრე-პავლეს ეკლესია, სამრეკლო)
46. ტვლეპიაქოხი (იხ.სოფ.ურბნისი, ნამოსახლარი - ქვაცხელები)
47. ტყემალა (ზემო ხვედურეთის საკრ.: ეკლესია, საცხ სახლი)
48. ტყემლოვანა (გვერძინეთის საკრ.: გუგომის კომპლექსი, ხუთი ეკლესია - მათ შორის ღვთისმშობლის ეკლესია, გალავანი; ნაეკლესიარი და ნასოფლარი)
49. ურბნისი (ისტ.სოფელი, ნამოსახლარი ქვაცხელები - ტვლეპიაქოხი, ნამოსახლარი ხიზაანთ გორა, ნაქალაქარი ურბნისი, აბანო, მარანი; ურბნისის სიონი)
50. ფცა (კოშკი, ნასახლარი, ღვთისმშობლის ეკლესია, ნასახლარი, წმ.ნიკოლოზის ეკლესია)
51. ქვაცხელები (იხ.ურბნისის ნამოსახლარები)
52. ქვემო ხვედურეთი (ციციშვილების საცხოვრებელი სახლი, კოშკი)
53. ღოღეთი (ფცის საკრ.: კვირაცხოვლის ეკლესია, ღვთისმშობლის ეკლესია)
54. ყინწვისი (ზღუდერის საკრ.: გიგოს საყდარი, ყინწვისის კომპლექსი - გალავანი, კოში, კარიბჭე, წმ.ნიკოლოზის ეკლ., ღვთისმშობლის ეკლ., მცირე ეკლ.)
55. ცერონისი (იოანე ნათლისმცემლის, მაცხოვრის ეკლ., სამარხი, ქვევრსამარხები, ღვთისმშობლის ეკლ.)
56. ციხისგვერდი (ნასოფლარი, სხლების ციხე-დარბაზი)
56. ძამის კომპლექსი (სოფ.იმერხევი, ძაძვის კომპლექსი)
57. წვერი (ბრეთის საკრ.: ყორღანი, ნასახლარები და ნაეკლესიარი)
58. ჭადრები (ზემო ხვედურეთის საკრ.: კვირაცხოვლის ეკლესია, კოშკი, მწვანე საყდარი, ფაფელაანთ საყდარი, ქაშვეთის ეკლესია, წმ.გიორგის ეკლესია, ღვთისმშობლის ეკლესია, წმ.გიორგის ეკლესია, ჭეშმარიტას ეკლესია)
59. ჭვრინისი ( ბრეძის საკრ.: წმ.იორამის ეკლესია)
60. ხეობა (ზემო ხვედურეთის საკრ.: მთავარანგელოზის ეკლესია, ივანე მახარებლის ეკლესია)
1. ქალაქი ხაშური (ისტ. ქალაქი, წმ.გიორგის ეკლესია - იგივე ბერძნების ეკლესია, გორათის ეკლესია, იოანე წინასწარმეტყველის ეკლესია, იოანე ნათლისმცემლის ეკლესია, კოშკი, წმ.გიორგის ეკლესია, ჭალის ეკლესია)
2. აგარების ეკლესია (სოფ. გომი)
3. ალი (ისტორიული სოფელი, ალის განძბი, დედაღვთისა ეკლესია, კვირაცხოვლის ეკლესია, ნაქალაქარი, ღვთისმშობლის ეკლესია, უსანეთის ეკლესია, ჯანიაურების ეკლესია)
4. ახალსოფელი (ოსიაურის საკრ.: ნამოსახლარი და მაცხოვრის ეკლესია, სამაროვანი)
5. ბეღლეთი (ქვიშხეთის საკრ.: ნამოსახლარი და წმ.გიორგის ეკლესია, წმ.გიორგის მეორე ეკლესია)
6. ბიჯნისი (სურამის საკ.: წმ.მარინეს ეკლესია)
7. ბრილი (ბრილის ჯვარი, ეკლესია ბერისა, სომხების საყდარი, ქვაბთაკერის წმ.ნინოს, ღვთაების და ღვთისმშობლის ეკლ.)
8. ბულბულისციხე (ქვიშხეთის საკრ.: ქვიშხეთის ციხე)
9. ბუღაურა (სურამის საკრ.: წმ.მარინეს ეკლესია)
10. გალანძირი (ნამოსახლარი, იხ.სოფელი ქვიშხეთი)
11. გვერდისუბანი (ამაღლების ეკლესია)
12. გოლას საყდარი (იხ.სოფ.მიწობი - წმ.სტეფანეს ეკლესია)
13. გომი (აგარების ეკლესია, ღვთისმშობლის ეკლესია, კოშკი)
14. გორგოტი (იხ. სოფ.ტკოცა)
15. დამჩხრეულა (ცხრამუხის საკრ: წმ.გიორგის ეკლესია)
16. დიდი ბეკამი (ეკლესია კვართა, სავანეთის წმ.გიორგის ეკლესია, სამრეკლო, სარკოფაგი)
17. დიდი თხინალა (ხცისის საკრ.: ნაეკლესიარი - ღვთისმშობლის ეკლესია)
18. დიდი სატივე (გომის საკრ.: სამების ეკლესია, სამრეკლო)
19. დიდი ფლევი (წმ.გიორგის ეკლესია, წმ.გიორგის მცირე ეკლესია)
20. დიდი ყელეთი (წრომის საკრ.: კოშკი, ლაღიჯვრის ეკლესია, წმ.გიორგის ეკლესია)
21. დიდი ხავლეთი (წრომის საკრ.: ღვთისმშობლის ეკლ., წმ.მარინეს ეკლესია)
22. დიდი ხალები (მაცხოვრის ეკლესია, ქარტის ეკლესია )
23. დუმაცხოვო (ალის საკრ.: წმ.კვირიკეს ეკლესია)
24. ელიას ეკლესია (იხ.სოფელი სავანისუბანი - წმ.გიორგის ეკლესია)
25. ვაყა (დედაღვთისას კომპლექსი - კოშკური ეკლ. სომანეთის ღვთისმშობლის, ღვთისმშობლის, წმ.გიორგის ეკლ.)
26. ზემო აძვისი (ალის საკრ.: მაეკლესიარი - სამების ეკლესიის ნანგრევები)
27. ზემო ბროლოსანი (წაღვლის საკრ.: ეკლესია, წმ.გიორგის ეკლ.)
28. ზემო ოსიაური (ზღუდერის წმ.გიორგის ეკლესია, სამრეკლო)
29. თაგვეთი (ცხრამუხის საკრ.: ნასოფლარი, ღვთისმშობლის ეკლ.)
30. იტრია (კოშკი, ღვთისმშობლის ტაძრის კომპლექსი, სამრეკლო)
31. კვერცხობის ეკლესია (იხ. სოფ.ნაბახტევი)
32, კლდისწყარო (ალის საკრ.: წმ.გიორგის ეკლესია)
33. კლდისწყარო (წაღვლის საკრ.: ნაეკლესიარი, წმ.მარიამის ეკლესია)
34. კრისხევი (ხცისის საკრ.: ეკლესია ძველი ჭეშმარიტი, ნასოფალრი,)
35. ლაღიჯვრის ეკლესია (იხ.სოფ. დიდი ყელეთი)
36. ლებრუმის ღვთისმშობლის ეკლესია (იხ.სოფ. ქემფერი)
37. მთაწმინდის ეკლესია (იხ. სოფ. ქვიშხეთი)
38. მიწობი (ხცისის საკრ.: მაეკლესიარი კვირცხოვლის ეკლესია, ნათლისმცემლის ეკლესია, წმ.გიორგის ეკლ., წმ.მარინეს ეკლ.; წმ.სტეფანეს ეკლ.)
39. მონასტერი (ქვიშხეთის საკრ.: ღვთისმშობლის ეკლესია)
40. მცხეთის ჯვარი (ალის საკრ.: წმ.მარინეს ეკლესია)
41. ნაბახტევი (ალსი საკრ.: დედაღვთისა, იოანე ნათლისმცემლის, კვერცხობის, ღვთისმშობლის ეკლ.)
42. ნადარბაზევი (წრომის საკრ.: დედაღვთისა)
43. პატარა თხინვალა (ხცისის საკრ.: წმ.გიორგის ეკლესია)
44. პატარა ფლევი (სამყვირალოს წმ.გიორგის ეკლესია, ღვთისმშობლის ეკლესია)
45. პატარა ხალები (ნაეკლესიარი - წმ.გიორგის სახ; ღვთისმშობლის ეკლ., წმ.გიორგის ეკლესია)
46. რბონა (ცხრამუხის საკრ.: ნაეკლესიარი - იოანე ნათლსიმცემლის, წმ.გიორგის ეკლ.)
47. რუსაანთუბანი (ქვიშხეთის საკრ.: წმ.ანდრიას ეკლესია)
48. სავანეთის წმ.გიორგი (იხ. სოფ.დიდი ბეკამი)
49. სავანისუბანი (ქვიშხეთის საკრ.: წმ.გიორგის ეკლ. - ელიას ეკლ., სამრეკლო)
50. სათივე (ქვიშხეთის საკრ.: ღვთისმშობლის ეკლესია)
51. სამყვირალოს წმ.გიორგის ეკლესია (იხ.სოფ. პატარა ფლევი)
52. სარმანიშვილისკარი (ქვიშხეთის საკრ.: ნაეკლესიარი - ღვთისმშობლის ეკლ., ნათლისმცემლის ეკლ.)
53. სომანეთის ღვთისმშობლის ეკლ. (იხ. სოფ.ვაყა)
54. სურამი (სურამის ციხე; ამაღლების, ღვთაების, ღვთისმშობლის, წმ.გიორგის, გუმბათოვანი ეკლ. და სამრეკლო)
55. ტაუსას ეკლესია (იხ.სოფ ტაშისკარი - წმ.გიორგის ეკლ.)
56. ტაშისკარი (ქვიშხეთის საკრ.: ჩიკორის ეკლესია, წმ.გიორგის ეკლ.)
57. ტეზერი (პატარა გორა - გვ.ბრინჯაოს ხანის ნამოსახლარი, ხახუტის ღვთისმშობლის ეკლ.)
58. ტკოცა (გორგოტი - გვ.ბრინჯაოს ხანის ნამოსახლარი, ეკლ., სამაროვანი - გორგოტის ძირეები)
59. ულუმბის ღვთისმშობლის ეკლ. (იხ. სოფ.ალი)
60. ურთხვა (სურამის საკრ.: წმ.გიორგის ეკლ. და სამრეკლო)
61. უსანეთის ეკლესია (სოფ. ალი - ნაქალაქარი)
62. უწლევი (ალის საკრ.: ნაეკლესიარი, ჭოშორას წმ.გიორგის ეკლ. - ნანგრევები, ღვთისმშობლის ეკლ.)
63. ქარტის ეკლესია (იხ. სოფ.დიდი ხალები)
64. ქაშვეთი (ცხრამუხის საკრ.: წმ.გიორგის ეკლესია)
65. ქემფერი (ლუბრუმის ღვთისმშობლის ეკლ., წვერიანას საყდარი, წმ.გიორგის ეკლ.)
66. ქვაბთაკერის წმ.ნინოს ეკლესია (იხ. სოფ.ბრილი)
67. ქვემო აძვისი (გომის საკრ.: ღვთისმშობლის ეკლ.)
68. ქვემო ბროლოსანი (წაღვლის საკრ.: წმ.ელიას ეკლ. ნანგრეევბი)
69. ქვიშხეთი (ისტ.სოფელი, აღდგომის ეკლესია, კოშკი, მთაწმინდის ეკლესია, წმ.მარინეს ორი ეკლესიის ნანგრევები, ნამოსახლარი გალანძირი, ფერიცვალების ეკლესია, ქვიშხეთის ციხე - იგივე ბულბულის ციხე, წმ.გიორგის ეკლ., კოშკი, წმ.ელიას ეკლ.)
70. ქინძათი (ალის საკრ.: წმ.გიორგის ეკლ.)
71. ღართა (ხალების საკრ.: ისტ.სოფელი, ეკლესიის ნანგრევები)
72. ღვრიაწყალი (ხალების საკრ.: გვ.ბრინჯაოს ხანის ნამოსახლარები)
73. ყიფიანთუბანი (ქვიშხეთის საკრ.: ამაღლების ეკლესიის ნანგრევები)
74. ყურაქედის ეკლესია (იხ.სოფ.პატარა თხინვალი - წმ.გიორგის ეკლ.)
75. შლუყურის ეკლესია (იხ.სოფ. ხცისი შლუყურის წმ.გიორგის ეკლ.)
76. ჩიკორის ეკლესია (იხ. სოფ ტაშისკარი)
77. ჩუმათელეთი (სურამის საკრ.: ეკლესია)
78. ცედანი (სამების ეკლესია და სამრეკლო)
79. ცოცხნარა (კვირაცხოვლის ეკლესია, წმ.მარინეს ეკლ.)
80. ცხრამუხა (კოშკი, წმ.ნინოს ეკლესია)
81. ძამის ეკლესია (იხ. სოფ. ალექსანდრეს წყარო)
82. წაბლოვანა (ცოცხნარის საკრ.: წმ.გიორგის ეკლესია)
83. წაღვლი (3 ეკლესიის ნანგრ., სამაროვნები/ნამოსახლარები, ციხე დარბაზი, წმ.გიორგის ეკლ.,)
84. წვერიანას საყდარი (იხ. სოფ. ქემფერი)
85. წვერსაყდარი (იხ. სოფ.დიდი ყელეთი)
86. წვიმოეთის ეკლესია (იხ.ხცისი - ნათლისმცემელი)
87. წრომი (ნასოფლარები, წრომის ტაძარი)
88. ჭალის ეკლესია (იხ.ხაშური - წმ.ნიკოლოზის ეკლესია)
89. ჭოშორას წმ.გიორგის ეკლესია (იხ. სოფ.უწლევი)
90. ხახუტის ღვთისმშობლის ეკლესია (იხ.სოფ. ტეზერი)
91. ხცისი (ღვთაების ეკლ. ნანგრევები, ნათლისმცემლის ეკლ., ნასოფლარი, წმ.ნიკოლოზის ეკლ., ქვაყუთი, შლუყურის წმ.გიორგის ეკლესია და სამრეკლო, წმ.გიორგის ეკლ.)
|
