<უკან დაბრუნება

შმერლინგი რ. - ტაძარი სოფ.დათუნას მახლობლად მდ.ავარიის კოისუს ველზე //საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის ხელოვნების ისტორიის ინსტიტუტის XI სამეცნიერო სესია 1956 წლის 6 და 7 ივნისი. მუშაობის გეგმა და მოხსენებათა თეზისები. - გვ.4-5.

რენე შმერლინგი

ტაძარი სოფ.დათუნას მახლობლად მდ.ავარიის კოისუს ველზე

1.საკითხი კულტურულ ურთიერთობისა ისტორიულ წარსულში იმ ხალხთა შორის, რომლებიც შედიან სსრკ–ს შემადგენლობაში, სულ უფრო მეტს აქტუალობას ჰპოვებს: თვითეული ამ ხალხის წინაშე დგას ამოცანა საკუთარი ისტორიის ახლებურად დაწერისა....

2. საქართველოსა და დაღესტნის ისტორიულ ურთიერთობას მოწმობს ის, რომ დაღესტნის ტერიტორიაზე მოიპოვება არა მხოლოდ შუასაუკუნეთა მცირე ეკლესიები, არამედ ეპიგრაფიკული ძეგლებიც: ქვაზე ამოკვეთილი წარწერები, შესრულებული ქართული ხუცური ასოებით ქართულივე ტექსტით. ზოგიერთ შემთხვევაში მათ ახლავს ტექსტი ხუნძურ ენაზე ქართული ასოებით. ტექსტების შინაარსი უეჭველ ჰყოფს მათ წარმოშობას ადგილობრივ ქრისტიანულ გარემოში.

3. პატარა დარბაზული ეკლესია სოფ.დათუნას მახლობლად, მდ.ავარიის კოისუს ველზე, გეგმის კონცეფციით, შინაგანი სივრცის გაფორმებით და ფასადების გადაწყვეტით, უკავშირდება X საუკ. დასასრულისა - XI საუკ. - დასაწყისის ქართული ხუროთმოძღვრების ძეგლებს. ეს გვაძლევს საფუძველს ჩავთვალოთ, რომ ნაგებობა შესრულებულია ქართველების მიერ. ნაგებობა მოწმობს ორივე ხალხის ცხოველ ურთიერთობას X საუკუნის ბოლოს და XI საუკუნეში, მოწმობს აგრეთვე, რომ ქრისტიანობა გავრცელებული იყო დაღესტნის ზოგიერთ რაიონში. აღნიშნული მომენტი დასტურდება მთის დაღესტნის სხვადასხვა პუნქტში ნახულ ამავე საუკუნეების ლაპიდარული წარწერების ხასიათით.

4. შემდგომი კვლევა იმ ადგილებისა, რომლებშიც ცალკეულ მკვლევართა ცნობებით, მოგზაურთა და ადგილობრივი მოსახლეობის ჩვენებით არის ქრისტიანულ ეკლესიათა ნანგრევები, აგრეთვე შემდგომი გამოვლინება ქართული ეპიგრაფიკის ძეგლებისა დაღესტნის ტერიტორიაზე, დააზუსტებს და გამოარკვევს ქვეყნის ისტორიული ცხოვრების მრავალ ფაქტს, კერძოდ საქართველო - დაღესტნის ურთიერთობის საკითხს შუასაუკუნეებში.

Р.О.Шмерлинг

ХРАМ БЛИЗ СЕЛ. ДАТУНА В ДОЛИНЕ р.АВАРСКОЕ КОЙСУ

АКАДЕМИЯ НАУК ГРУЗИНСКОЙ ССР

XI НАУЧНАЯ СЕССИЯ ИНСТИТУТА ИСТОРИИ ГРУЗИНСКОГО ИСКУССТВА

6-7 июня 1956 года

ПЛАН РАБОТЫ И ТЕЗИСЫ ДОКЛАДОВ

ИЗДАТЕЛЬСТВО АКАДЕМИИ НАУК ГРУЗИНСКОЙ ССР

Тбилиси

1.Вопрос относительно культурных взаимосвязей в историческом прошлом между народами, входящими в состав СССР, приобретает все большую актуальность в свете поставленной перед каждым из этих народов задачи создания новой истории данного народа....

2.Об исторических взаимосвязях Грузии и Дагестана свидетельствует наличие на территории Дагестана не только средневековых небольших церквей, но и памятников эпиграфики: вырезанных на камне надписей, исполненных грузинским церковным письмом как в грузинском тексте, так и в сопровождающем его иногда тексте на аварском языке. Содержание текстов не оставляет места сомнению в их происхождении из местной христианской среды.

3.Маленькая зальная церковь близ с.Датуна в долине р.Аварское Койсу примыкает в отношении концепции плана, оформления внутреннего пространства и решения фасадов к памятникам грузинского зодчества конца X - первой половины XI вв. Это дает основание считать данную постройку возведенной грузинами и указывает на существование в конце XI в. действенных культурных взаимосвязей между народами обоих стран и на распространенность христианства в некоторых районах Дагестана. Указанный момент подтверждается и характером письма лапидарных надписей, обнаруженных в разных пунктах Нагорного Дагестана и принадлежащих этим же векам.

4.Дальнейшее обследование мест, в которых, согласно сообщениям отдельных исследователей, показаниям путешественников и местного населения находятся развалины христианских церквей, а также дальнейшее выявление памятников грузинской эпиграфики на территории Дагестана уточнит и выяснит многие факты из исторической жизни страны, в частности — вопрос о связях Грузии и Дагестана в средние века.

• ჩრდილოეთ კავკასიის ქართული ძეგლები