topmenu
მთავარი
ეპარქიები
ეკლესია-მონასტრები
ციხე-ქალაქები
უძველესი საქართველო
ექსპონატები
მითები და ლეგენდები
საქართველოს მეფეები
მემატიანე
ტრადიციები და სიმბოლიკა
ქართველები
ენა და დამწერლობა
პროზა და პოეზია
სიმღერები, საგალობლები
სიახლეები, აღმოჩენები
საინტერესო სტატიები
ბმულები, ბიბლიოგრაფია
ქართული იარაღი
რუკები და მარშრუტები
ბუნება
ფორუმი
ჩვენს შესახებ
რუკები

 

ვარძია - მის შესახებ სტატიები

<უკან დაბრუნება

ვარძია (ასპინძის რ-ნი), ბიბლიოგრაფია:

1. ვარძია //ამირანაშვილი შ. ქართული ხელოვნების ისტორია. - თბ., 1971.- გვ.263-267. - დახასიათებულია ვარძიის კლდეში გამოკვეთილი მთავარი ტაძრის კედლის მხატვრობა-"ვედრების" კომპოზიცია, მაცხოვრის "ვნებათა" ციკლი და ქტიტორთა გამოსახულებანი.

2. ამირანაშვილი შ. ვარძიის მთავარი ტაძრის კედლის მხატვრობა //ძეგლის მეგობარი.-1964.-N3.-გვ.10-13. - ვარძიის მთავარ ტაძარში გიორგი მესამისა და თამარ მეფის პორტრეტულ გამოსახულებათა აღწერილობა.

3. ბერიძე მ. ტოპონიმ "ვარძიის" ეტიმოლოგიისათვის //საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის მაცნე: ენის... სერია.-1977.-N2.-გვ.76-84. - მელიქსეთ-ბეგის, ი.მაისურაძისა და სხვათა მოსაზრებანი ვარძიის ეტიმოლოგიასთან დაკავშირებით.

4. გაბაშვილი ც. ვარძია.-თბ.,1945.-გვ.40-73. - მოცემულია ვარძიის "ქვაბთა ქალაქის" შესახებ. აღწერილია გეოგრაფიული მდებარეობა, აგების ისტორია, ტაძრის მოხატულობის სტილისტურ-პალეოგრაფიული ანალიზი. მითითებულია ძეგლის აშენებისა და აღდგენის თარიღები.

5. გაბაშვილი ც. ზედა ვარძიის კიდურყვავილოვანი წარწერა //ძეგლის მეგობარი.-1967.-N10-11.-გვ.31-32. - ვარძიის ძირითადი კომპლექსიდან ორი კილომეტრით დაშორებული ტაძრის შესასვლელის ორნამენტული ჩარჩოს ასომთავრული წარწერის პალეოგრაფიული და სტილისტური ანალიზი.

6. გამსახურდია ს. ვარძია.- 1961.- N1.- გვ.77-80. - ვარძიის გამოქვაბულთა კომპლექსის აღწერილობა, მშენებლობის ეტაპები, ფრესკულ გამოსახულებათა დახასიათება, თამარ მეფის სახელთან დაკავშირებული ისტორიული წყაროები და ზეპირი გადმოცემები.

7. გამსახურდია ს. ვარძიის ტაძრის მხედრული მინაწერი //საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის მოამბე.-1956.-ტ.XVII.-N10.-გვ.960-964. - ვარძიის ტაძრის ჩრდილოეთ კედელზე გიორგი მესამისა და თამარ მეფის ფრესკათა ქვემოთ შემორჩენილი მხედრული წარწერის პალეოგრაფიული ანალიზი.

8. გაფრინდაშვილი გ. ვარძია.- 1976 - არქიტექტორული ანსამბლის ტაძრების მოხატულობის აღწერილობა. დართული აქვს მოხატულობისა და ფრესკების ფერადი სურათები.

9. გაფრინდაშვილი გ. ვარძიის ქვაბთა გეგმარების ტიპოლოგიისათვის //საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის მოამბე.-1954.-ტ.XV.-N1.-გვ.56-64. - კლდეში ნაკვეთი ციხე-ქალაქის სამონასტრო კომპლექსის სადგომთა აღწერილობა. დახასიათებულია დამხმარე სათავსოები, წარმოდგენილია მათი აღდგენითი გეგმები.

10. მელითაური კ. ვარძიის გამოქვაბულთა არქიტექტურა //ძეგლის მეგობარი.-1977.-N45.-გვ.5-7. - ვარძიის გამოქვაბულთა გამოკვეთის თავისებურებანი.

11. მელითაური კ. ვარძიის გამოქვაბულთა კარების აღდგენის საკითხისათვის //საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის მოამბე.-1955.-ტ.XVI.-N10.-გვ.837-840. - კლდის ნაკვეთობაში არსებულ კართა თავდაპირველი კონსტრუქციების აღდგენის შესახებ.

12. მელითაური კ. ვარძიის ნაგებობათა დანიშნულების საკითხისათვის // საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის მოამბე.- 1961.- ტ.XXVI.- N3.- გვ.377-383. - ვარძიის სამხედრო-თავდაცვითი ნაგებობად მიჩნევის შესახებ.

13. მელითაური კ. ვარძიის სამშენებლო-ხუროთმოძღვრული შესწავლის საკითხები.- თბ., 1961. - განხილულია ვარძიის კომპლექსის დაგეგმარება, ხუროთმოძღვრება, წყალსადენი ნაგებობანი.

14. მელითაური კ. ვარძიის საცხოვრებლის ტიპობრივი გეგმა //ძეგლის მეგობარი.- 1976-77.-N43-44.- გვ.42-46. - დახასიათებულია ვარძიის საცხოვრებელთა დაგეგმარების გადაწყვეტის სამი მთავარი სახე. მოცემულია საცხოვრებელ უჯრედთა სქემები.

15. მელითაური კ. იაკობის სავანე ანანურის ეკლესიასთან //საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის მაცნე: ისტორიის...სერია.-1977.- N1.-გვ.49-52. - ანანურის ვარძიის მოკლე აღწერილობა.

16. სალუქვაძე ს. 800 წლის წამლების სახლი // საბჭოთა ხელოვნება.- 1978.- N12.- გვ.66-70. - კლდეში ნაკვეთი ციხე-ქალაქი ვარძიის ტერიტორიაზე არსებული წამლების სახლის შესახებ.

17. სიდამონიძე ვ. კლდეში ნაკვეთი ქალაქები //განთიადი.-1982.-გვ.168-172. - ვარძიისა და უფლისციხის მოკლე ხუროთმოძღვრული დახასიათება. მოხსენიებულნი არიან: რატი სურამელი, გიორგი მესამისა და თამარ მეფის პორტრეტების ავტორი გიორგი.

18. ტატიშვილი თ. მიწისქვეშა ნაგებობანი მტკვრის ხეობის ზემო წელზე //ძეგლის მეგობარი.- 1970.- N21.- გვ.18-22. - 1954-55 წლებში საქართველოს სახელმწიფო მუზეუმის ექსპედიციის მიერ ვარძიის ნაკრძალ-მუზეუმის ტერიტორიაზე გამოვლენილი წინაქრისტიანული ხანის მიწისქვეშა ნაგებობის-"დარნების" აღწერილობა.

19. ფირფილაშვილი პ. ვარძიის "თახჩიანი გამოქვაბულის" დანიშნულების შესახებ //საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის მოამბე.-1958.-ტ.XXI.-N3.-გვ.377-383. - მოსაზრება ვარძიის თახჩებიანი გამოქვაბულის უძველეს სააფთიაქო სათავსოდ მიჩნევის გამო.

20. ალელიშვილი ნ. ვარძია //კოჟორაძე დ. ალელიშვილი ნ. მესხეთ-ჯავახეთი ძველად და ახლა.-თბ.,1963.-გვ.22-24. - მოკლე ცნობები ვარძიის კომპლექსზე.

21. ალიბეგაშვილი გ. ვარძიის მოხატულობა //საბჭოთა ხელოვნება.-1990.-N51.-გვ.51-57. - XIII საუკუნის ვარძიის ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის ტაძრის მოხატულობის შესახებ.

22. ალიბეგაშვილი გ. თამარ მეფის ოთხი პორტრეტი //ძეგლის მეგობარი.კრ.VII.-თბ.,1966.-გვ.13-17. - ვარძიის, ყინწვისის, ბერთუბნისა და ბეთანიის ტაძრების კედლის მხატვრობაში შემორჩენილი თამარ მეფის პორტრეტების განხილვა.

23. ალხაზიშვილი ი. ვარძია ინგრევა! //ივერია.-1897(12მარტი).-N46.-გვ.1-2.

24. ალხაზიშვილი ი. ორიოდე დღე ბორჯომში //დროება.-1877(23იანვ.).-N9.-გვ.2-3. - მოკლე ცნობა ვარძიის მონასტრის შესახებ.

25. ახალი ამბავი //ივერია.-1886(31 იანვ.).-N24.-გვ.2. - ვარძიის მონასტერი-მოკლე ცნობა.

26. გაბაშვილი ც. ვარძია. გზამკვლევი.-თბ.,1945.-გვ.40-75. - ვარძიის კომპლექსის ვრცელი დახასიათება.

27. გამრეკლოვი გ. წერილი რედაქტორთან //დროება.-1880(6 აგვ.).-N165.-გვ.4. - მოკლე ცნობა ვარძიის შესახებ.

28. გამრეკლოვი გ. ვარძიის ღვთისმშობლის მიძინების მონასტერი //დროება.- 1876 (2 ივნ.).-N54.- გვ.3. -ვარძიის ღვთისმშობლის სახელობის ეკლესიის მოკლე აღწერილობა.

29. [გვარამაძე ივანე] ვინმე მესხი. ჯავახეთის ამბები //დროება.-1881(30 სექტ.).-N203.-გვ.1-3. - ვარძიის სიძველეთა დაცვის შესახებ.

30. [გვარამაძე ივანე] ვინმე მესხი. ახალციხის მაზრაში //დროება.-1878(6 დეკ.).-N250.-გვ.1-3. - თქმულება ვარძიის შესახებ.

31. გაფრინდაშვილი გ. ვარძია //ჯვარი ვაზისა.-1986.-N2.-გვ.32-34. -ვარძიის ხუროთმოძღვრული კომპლექსის ისტორია.

32. გაფრინდაშვილი გ. ვარძია. ახალციხე.-1997. - ბუკლეტში მოცემულია ვარძიის ღვთისმშობლის მიძინების დიდი ტაძრის მხატვრულ-ხუროთმოძღვრული დახასიათება.

33. გაფრინდაშვილი გ. ვარძია და მისი მიდამოების ქვაბები. -თბ., 1957.- 48 გვ. - ვარძიისა და მისი მიდამოების აღწერილობა.

34. გაფრინდაშვილი გ. უცნობი წარწერა ვარძიაში // საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის მოამბე. ტ.X.- 1951.- N4.- გვ.247-254. - ვარძიის ღვთისმშობლის მიძინების ტაძარში აღმოჩენილი უცნობი წარწერის ანალიზი.მოხსენიებულია ბაგრატ სურამელაშვილი.

35. გილგენდორფი ი. თამარ მეფის ფრესკული პორტრეტის კომპლექსური გამოკვლევა //საბჭოთა ხელოვნება.-1983.-N10.-გვ.123-129. - ვარძიის, ბეთანიის, ყინწვისისა და ბერთუბნის ტაძრებში თამარ მეფის შემორჩენილი პორტრეტის კვლევის მასალები.

36. გულისაშვილი ზ. სამცხე-საათაბაგოს ნაოხრები //ივერია.-1901(21 აგვ.).-N179.-გვ.1-3;N180-183. - მგზავრის შენიშვნები ვარძიის მონასტრის შესახებ.

37. ვარძიის მონასტრის წინამძღვარი //დროება.-1885(17 აგვ.).-N176.-გვ.1. - აღმოჩენა მონასტრის სამრეკლოს კედელში.

38. ვარძიის მონასტერი //მოგზაური.-1901.-N6-7.-გვ.533-536.

39. ვარძია, მაისის 25-ს //დროება.-1885(1 ივნ.).-N114.-გვ.2. - გიორგის მესამისა და თამარ მეფის საფლავების შესახებ.

40. ვარძია აგვისტოს 9-ს //დროება.-1885(18 აგვ.).-N177.-გვ.2. - კავკასიის მთავარმართებლის მიერ მონასტრის დათვალიერებისა და მონასტრის წინამძღვრის გამოსვლის თაობაზე.

41. ვარძია...მოთხრობად ძნელ არს... //ჯვარი ვაზისა.-1986.-N2.-გვ.28-31. - ვარძიაში შემორჩენილი მოხატულობის ანალიზი.

42. ვარძია //ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია.ტ.IV.-1979.-გვ.315-316.

43. ახალციხე-ვარძია //ზაქარაია პ. თბილისი. ბორჯომი. ვარძია. -თბ., 1977.- გვ.62-63. - არქიტექტურულად რთული კომპლექსის - ვარძიის განსაკუთრებული მდებარეობა, ხუროთმოძღვრულ-მხატვრული აღწერილობა, გამოქვაბულების არქიტექტურა, ფრესკული მხატვრობის ანალიზი. ტექსტს ახლავს ფოტო.

44. ისქანდერ მუნშის ცნობები საქართველოს შესახებ.- თბ., 1969. - ვარძიისა ციხისა და ეკლესიის აღწერილობა.

45. კალისტრატე. ვარძიის მონასტერი 1156-1212 წწ. //მწყემსი.- 1886.- N5.- გვ.5-7; N7.-გვ.7-9; NN11.- გვ.12-13. [ხელწერა წინამძღვარი ვარძიის მონასტერისა მღვდელ-მონაზონი კალისტრატე] - ვარძიის ღვთისმშობლის სახელობის მონასტრის მდებარეობა, ხუროთმოძღვრება, მხატვრობა, ბერძნულ-ქართული წარწერები-მიმოხილვა. კომპლექსში შემავალი ე.წ. ზედა ვარძიის ეკლესიის აღწერილობა.

46. კალისტრატე. "ნება მიბოძეთ თქვენს გაზეთში.." //ივერია.-1889(30 სექტ.).-N206.-გვ.2. -ვარძიის დღეობის გამო.

47. კალისტრატე მღვდელ-მონაზონი. "მოგახსენებთ, რომ..." //ივერია.-1889(24 მაისი).-N106.-გვ.3. - ვარძიის მონასტერის განახლების თაობაზე. მოხსენიებულია გ. გაბაშვილი.

48. კალისტრატე მღვდელ-მონაზონი. ვარძია 19 აგვისტოს //ივერია.-1886(28 აგვ.).-N186.-გვ.3. - მხატვარ გაბაშვილის ნახატების შესახებ.

49. კალისტრატე მღვდელ-მონაზონი. ბატონო რედაქტორო! //ივერია.-1887(29 აგვ.).-N179.-გვ.3. - ვარძიის მონასტრის ხატების განახლება მხატვარ გიგო გაბაშვილის მიერ.

50. კალისტრატე. საისტორიო მასალა (1027-1071 წ.) //ივერია.-1891(9 სექტ.).-N239.-გვ.3. - ცნობები ზედა ვარძიის შესახებ.

51. კერესელიძე ი. ვარძიის მონასტერი //ცისკარი.-1869.-N5.-გვ.11-12. - მესხეთში-ლექსი.

52. ლორთქიფანიძე ო. ქართული ფერწერის ისტორიიდან //ქართული სახვითი ხელოვნების საკითხები.- თბ., 1982.- გვ.71-74. - თამარ მეფის ეპოქის ძეგლების: ვარძიის, ყინწვისის,ბეთანიის, დავით გარეჯის, ტიმოთესუბნისა და ახტალის მოხატულობათა ანალიზი.

53. მელითაური კ. ვარძიის გამოქვაბულთა არქიტექტურა // ძეგლის მეგობარი. კრ. 45.-1977.-გვ.5-7. - ვარძიის ხუროთმოძღვრული თავისებურებანი.

54. მელითაური კ. იაკობის სავანე ანანურის ეკლესიასთან //საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის მაცნე: ისტორიის...სერია.- 1977.- N1.- გვ.49-52. - ვარძიის სამონასტრო კომპლექსის ანანურის პატარა ეკლესიისა და ათაბაგ მზეჭაბუკის მიერ ბერად აღკვეცის შემდეგ აშენებული სენაკის აღწერილობა.

55. მელითაური კ. და სხვ. ვარძია.- თბ., 1955.- 115 გვ. - მოკლე ცნობები ვარძიისა და ბორჯომ-ვარძიის გზაზე მდებარე მატერიალური კულტურის ძეგლების შესახებ.

56. მ-ძე : მოგზაურობა მისის მაღალყოვლად უსამღვდელოესის საქართველოს იგზარხოსის პალადისა ვარძიაში //ივერია.-1889(5 აგვ.).-N165.-გვ.2.

57. მგზავრი. ვარძია 15 ენკენისთვეს //ივერია.-1887(25 სექტ.).-N199.-გვ.3. - ვარძიის მონასტერის ისტორიიდან. ბერ კალისტრატეს მოღვაწეობის შესახებ.

58. მონასტრის გაცარცვა //დროება.-1866(4 ოქტ.).-N36.-გვ.2-3. - ცნობა ვარძიის მონასტრის გაძარცვის შესახებ.

59. ნ.მ. წერილი რედაქტორთან! //დროება.-1876(6 აგვ.).-N82.-გვ.2. - მოკლე ცნობა ვარძიის მონასტრის შესახებ.

60. ნაშრომი განძად დაშთების //ჯვარი ვაზისა.-1986.-N2.-გვ.28-34. - ვარძიის მონასტრის დაარსებიდან 800 წლისთავთან დაკავშირებით.

61. რაზმაძე ე. ფრედერიკ დიუბუა დე მონპერეს ცნობები ვარძიის შესახებ //მასალები საქართველოს მატერიალური კულტურისა და ეკონომიკის ისტორიისათვის.- თბ., 1982.- გვ.14-20.

62. როსტომაშვილი ი. ვარძიის მონასტერი მესხეთში //მოგზაური.-1901.-N67.-გვ.533-536. - ვარძიის მონასტრის მდებარეობა, თამარ მეფის ეკლესიისა და მისი მოხატულობის შესახებ.

63. სილოგავა ვ. სამხრეთ საქართველოს წარწერების შესწავლა ხელნაწერთა ინსტიტუტის პალეოგრაფიული ექსპედიციის მიერ // მრავალთავი. X.- 1983.- გვ.277-278. - ვარძიის მთავარი ტაძრის XIV საუკუნის წარწერის განხილვა.

64. ფრონელი ალ. დიდებული მესხეთი. -გორი.- 1914.- გვ.67-111. - მასალები ვარძიის ხუროთმოძღვრების ისტორიისა და ბერძენი მღვდლის-პაპანდოპულოს მიერ წარმოებული აღდგენითი სამუშაოების შესახებ.

65. ყაუხჩიშვილი თ. ბერძნული წარწერები საქართველოში. -თბ., 1951.- გვ.306-317. - ვარძიის ღვთისმშობლის მიძინების სახელობისა და ანანურის ეკლესიების მოკლე ხუროთმოძღვრული დახასიათება, ფრესკებზე შემორჩენილი წარწერების ვრცელი პალეოგრაფიულ-ენობრივი ანალიზი.

66. ზედა ვარძიის წარწერა //ცისკარიშვილი ვ. ჯავახეთის ეპიგრაფიკა როგორც საისტორიო წყარო.- თბ., 1959.- გვ.115-116. - მთავარი ტაძრის ასომთავრული წარწერების პალეოგრაფიული და ენობრივი ანალიზი.

67. ციციშვილი ირ. კლდეში ნაკვეთი უკვდავება //ეკონომისტი.-1986.-N11.-გვ.3-7. - ვარძიის სამონასტრო კომპლქსის ისტორია, ხუროთმოძღვრება.

68. განვითარებული ფეოდალიზმის არქიტექტურა (X-XIV სს.): ვარძია //ციციშვილი ირ. ქართული არქიტექტურის ისტორია. - თბ., 1955. - გვ.68-69. - ისტორიული წყაროები ვარძიის მშენებლობის შესახებ, მოკლე აღწერილობა. ტექსტს ახლავს საილუსტრაციო მასალა (ტაბ.XXX. სურ.2).

69. განვითარებული ფეოდალიზმი: ვარძია //ციციშვილი ირ. ქართული ხელოვნების ისტორია.- თბ., 1995.- გვ.102-104. - ვარძიის სამონასტრო კომპლექსის მოკლე ისტორია. ტექსტს ხალავს მღვიმეების კომპლექსის ფოტო.

70. წერეთელი გ. ვარძია //კვალი.-1893.-N7.-გვ.11-14. - ვარძიის მონასტრი მდებარეობა და სტრატეგიული მნიშვნელობა. ცნობა შაჰ-თამაზის მიერ მონასტრის დარბევის შესახებ. ტექსტს ერთვის ფრესკების ფოტოები.

71. ტფილისი, 9 ნოემბერი //დროება.-1866(11 ნოემბ.).-გვ.1-2. - ვარძიის მონასტრის ისტორია.

72. შატბერაშვილი გ. ვარძიის მონასტერი (ახალციხის მაზრა) //ივერია.- 1900 (6 სექტ.).- N194. -გვ.2. - მოკლე ცნობა კომპლექსის შესახებ.

73. ჩ[იტი]ძე ი[ოსებ]. ახალქალაქის მაზრა //ივერია.-1889(5 სექტ.).-N187.-გვ.3. - ვარძიის მოკლე აღწერილობა.

74. "ჩვენ ვნახეთ..." //ივერია.-1892(5 თებ.).-N28.-გვ.1. - ვარძიის მონასტრის აღწერილობა.

75. ბერძენიშვილი დ. ზედა ვარძიის წარწერების გამო //თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ახალციხის ფილიალი. შრომების კრებული.-ახალციხე.-2000.-გვ.58-66. - ეკლესიაში შემორჩენილი წარწერების განხილვა.

76. ბერძენიშვილი დ. ზედა ვარძიის წარწერების გამო //ანალები.-1999.-N2.-გვ.33-38. რეზ. რუს. და ინგლ. ენებზე. - ზედა ვარძიის წარწერებთან დაკავშირებულ სამეცნიერო ლიტრატურის მიმოხილვა.

77. ზედა ვარძია //ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია. ტ.IV.- 1979.-გვ.294. - XI საუკუნის პირველი ნახევრის ზედა ვარძიის ღვთისმშობლის სახ. ეკლესია .

78. ბოჭორიძე გ. მოგზაურობა სამცხე-ჯავახეთში.- თბ., 1992 - გვ.192-203. - ვარძიის სამონასტრო კომპლექსის არქიტექტურული ანალიზი, მხატვრობისა და წარწერების მიმოხილვა.

79. იამბე, ციხის ნაშალო....- 2007.- გვ. 59-61. - ვარძიისა და ვარძიის მონასტრის შესახებ გავრცელებული ლეგენდა. ტექსტს დართული აქვს ძეგლის ორი ფოტო.

80. ციხესიმაგრეები: ვარძია //ზაქარაია პ. ქართული ციხე-ქალაქები ციხესიმაგრეები ციხე-დარბაზები ციხე-გალავნები კოშკები. - თბ., 2001. - გვ.91-92. - ვარძიის მდებარეობის, ისტორიისა და ხუროთმოძღვრების შესახებ. ტექსტს ერთვის ძეგლის ფოტო.

81. ვარძია //საქართველოს სულიერი საგანძური. წ.I.- თბ., 2005.- გვ.216-223. - XII-XIII საუკუნეში კლდეში ნაკვეთი სამონასტრო ანსამბლის მოკლე ისტორია,მშენებლობის ეტაპები, აღწერილობა. ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის ტაძრის მოხატვის შესახებ. არქიტექტურულ-ტექტონიკური ელემენტი მონასტრის ფასადის გაფორმებაში, სამლოცველოთა კედლისა და ანანურის ეკლესიის მხატვრობა, მწიგნობრულ-საგანმანათლებლო საქმიანობა,სიძველეები. მოხსენიებულნი არიან:ტაძრის მომხატავი გიორგი, ქართლის ერისთავი რატი სურამელი, ივანე ათაბაგი, ბექა ჯაყელ-ციხისჯვარელი, იოანე შავთელი, მეფე თამარი და სხვები. ტექსტი ქართულ და ინგლ. ენებზე. დართულია ვარძიის საერთო ხედისა და მოხატულობის ფრაგმენტების ფოტოები.

82. ახალციხის, ტაო-კლარჯეთისა და ლაზეთის ეპარქია: ვარძიის ღვთისმშობლის მიძინების მონასტერი (მამათა) //გუნია ირ. საქართველოს მონასტრები. - თბ., 2005. - გვ.1921; ზედა ვარძიის ღვთისმშობლის მიძინების მონასტერი (დედათა) //იხ. იგივე ნაშრომი.-გვ.21-22. - ძეგლის დაარსება, მოკლე ისტორია, აღწერილობა, სიძველეები, ტერიტორიაზე ჩატარებული გაწმედითი და სარესტავრაციო სამუშაოები-ზოგადი მიმოხილვა. მოხსენიებულნი არიან: ბერძენი კალატოზი გიორგი პოპონდოპულო (1857 წ.), კათალიკოს-პატრიარქი ილია II, მონასტრის წინამძღვარი იღუმენი ანტონი(მაჭარაშვილი). ტექსტს ახლავს ვარძიის კომპლექსის (XII-XIII სს.),ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის ეკლესიის-ანანური(XII ს.), ღვთისმშობლის მიძინების ტაძრის (XI ს.-ის I ნახევარი) და ზედა ვარძიის მონაზონთა სენაკების ფოტოები.

83. ბერიძე ვ. რუსთაველის ეპოქის ხელოვნების ძეგლები //მეცნიერება და ტექნიკა.-1966.-N9.-გვ.15-19. - ვარძიის სამონასტრო კომპლექსის მხატვრულ-ხუროთმოძღვრული დახასიათება.

84. კლდიაშვილი ა. ვარძია ანანურის ეკლესიისა და მიმდებარე დასავლეთის სათავსოს მოხატულობატა შედარება // ძეგლის მეგობარი. კრ.73.- 1986.- გვ.31-39. - კედლის მხატვრობის სტილისტური ანალიზი.

85. გაფრინდაშვილი გ. X-XII სს. ანანურის კლდის სოფელი ვარძიის ქვაბთა ანსამბლი //საქართველოს მღვიმეები და გამოქვაბულები. ტ.1.- 1963.- გვ.91-45. - ორსართულიანი ქვაბ-საცხოვრებლის აღწერილობა, დახასიათება და ფუნქციურ-ქრონოლოგიური ანალიზი.

86. ვარძია //ბერიძე ვ. ძველი ქართული ხუროთმოძღვრება. - თბ., 1974.- გვ.65-66; გვ.169. - ვარძიის სამონასტრო კომპლექსის მშენებლობის ისტორია მემატიანის გადმოცემის მიხედვით, მოკლე ხუროთმოძღვრული აღწერილობა. ტექსტს ახლავს საილუსტრაციო მასალა (ტაბ.181-183).

87. ვარძია //ყაუხჩიშვილი თ. საქართველოს ბერძნული წარწერების კორპუსი.- თბ., 2004.- გვ.233240. - ვარძიის ღვთისმშობლის მიძინების სახ. ტაძრისა და ანანურის ეკლესიის ბერძნული წარწერების ვრცელი პალეოგრაფიული და ენობრივი ანალიზი. წარწერათა შესრულების სავარაუდო თარიღი.

88. ელიზბარაშვილი ი. ზედა ვარძიის ეკლესია //ჟღერს ქვის ჰარმონია. ნაკვ.II: საკითხავი ყმაწვილთათვის.- თბ., 2007.- გვ.41-42. - აგებულია XI საუკუნეში, განეკუთვნება ორნავიან ეკლესიათა ტიპს. აღნიშნულია ჩუქურთმების სიუხვე და ასომთავრული წარწერა. ტექსტს ერთვის ეკლესიის ფოტო.

89. გაფრინდაშვილი გ. მნიშვნელოვანი მოვლენა //გაზ. "კომუნისტი".-1981(24 ოქტ.).-გვ.4. - ვარძიის ღვთისმშობლის მიძინების სახ. ტაძრის კედლის მხატვრობის რენტგენოგრაფიული კვლევა-ძიების შედეგები.

90. გაფრინდაშვილი გ. ამ ქვებს უკან საქართველო დგას //დილის გაზეთი.-2000(1 ივნისი).-გვ.16. - ინტერვიუ ხელოვნებათმცოდნე გ. გაფრინდაშვილთან მის მიერ ჩატარებული კვლევით სამუშაოებზე ვარძიასა და ვანის ქვაბებში. ესაუბრა თ. იაკობაშვილი.

91. გაფრინდაშვილი გ. ვარძიის მონასტრის პროექტი და მშენებლობის ხანგრძლივობა //გაზ. "სოც. სოფელი" (ასპინძა).- 1952 (25, 28 აგვ.).

92. ზაქარაია პ. ეს მართლაც მერვე საოცრებაა //გაზ. "ლიტერატურული საქართველო".-1986(3 ოქტ.).-გვ.11-12. - ვარძიის კომპლექსის მოკლე ისტორიული მიმოხილვა.

93. ხიჯაკაძე ა. ვარძიის ეკლესია //გაზ. "ლენინელი" (ხარაგაული).-1968(8 აგვ.).

94. ვარძიის კლდეში ნაკვეთი მონასტერი; ზედა ვარძია //საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლები. - თბ., 2010.- გვ. 229-235. ტექსტები ქართ. და ინგლ. ენებზე. - ვარძიის მონასტრის, ზედა ვარძიის მოკლე ხუროთმოძღვრულ-მხატვრული დახასიათება. ტექსტებს ერთვის ძეგლთა ფოტოები.